به گزارش فرانیوز به نقل از هرانا، بر اساس اطلاعات گردآوری شده در حدفاصل پنجاه روز (۱ مرداد ۱۴۰۲ تا ۲۳ شهریور ) دست کم ۲۹۲ معترض و فعال مدنی در اقصی نقاط ایران توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده اند.
طبق این گزارش، بازداشت برخی افراد به صورت فردی و تعدادی دیگر از جمله فعالان زن در گیلان، مدیران کانال های تلگرامی در کهگیلویه و بویراحمد و فعالان سیاسی در بلوچستان بصورت گروهی صورت گرفته است.
نهادهای امنیتی در برخی موارد با انتشار بیانیه هایی بازداشت شدگان را به تلاش برای ایجاد آنچه که “آشوب” می خواندند، متهم کردند.
با نزدیک شدن به نخستین سالگرد جان باختن مهسا امینی و اعتراضات سراسری پس از آن، نهادهای امنیتی و قضایی سرکوب جامعه مدنی را تشدید کرده اند. از سرکوب خانواده های داغدار گرفته تا تشدید اجرای قوانین حجاب اجباری، مقامات در تلاش برای جلوگیری از وقوع هرگونه ناآرامی احتمالی هستند.
این گزارش به تشریح فشار روزافزون مقامات ایرانی در دو ماه اخیر بر بخش‌های مختلف جامعه از جمله دانشجویان، حوزه های آموزشی، هنرمندان و خانواده‌های قربانیان اعتراضات در آستانه یک سالگی جان باختن مهسا امینی می‌پردازد.
به نظر می رسد این سرکوب، چند وجهی است و به طور استراتژیک بخش های مختلف جامعه از جمله دانشجویان، اساتید، هنرمندان و به ویژه خانواده هایی را که عزیزان خود را در اعتراضات “زن، زندگی، آزادی” از دست داده اند، هدف قرار می دهد.
بنابر گزارشات گردآوری شده توسط هرانا دستکم ۳۱۲۶ دانشجو در طی دو ماه اخیر با برخوردهای امنیتی از جمله، دستگیری، احضار، ممنوع از ورود به دانشگاه، محرومیت از تحصیل و… مواجه شده اند. اکثر احضار شدگان در این مدت مجبور به ارائه تعهدنامه هایی مبنی بر عدم حضور در اعتراضات احتمالی آتی شدند.
از این تعداد علاوه بر احضار شدگان به کمیته های انضباطی، ۳۱ دانشجو به حکم کمیته های انضباطی محروم از تحصیل شدند، ۴ دانشجو از ورود به دانشگاه منع شدند، ۲۰۰ دانشجو از سکونت در خوابگاه محروم شدند، دستکم ۱۲ دانشجو توسط نهادهای امنیتی خارج از دانشگاه احضار شدند، منزل یک دانشجو نیز توسط نهادهای امنیتی مورد تفتیش قرار گرفت.
در کنار دانشجویان، اساتید دانشگاهها نیز از برخوردهای امنیتی در امان نماندند. در طی مدت دوماه اخیر، ۳۱ استاد دانشگاه از ۱۱ دانشگاه کشور به شیوه های مختلفی از تدریس کتار گذاشته شدند. همزمان گزارشاتی از جذب ۱۵۰۰ استاد جدید که با معیارهای مورد تایید حکومت انطباق بیشتری داشته باشند توسط منابع دانشجویی منتشر شد.
طبق برخی از گزارشات منتشر شده در رسانه های داخلی به نقل از معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش، گشایش مدارس در استان های سیستان و بلوچستان، اصفهان، خراسان رضوی، تهران و خوزستان به دلیل آنچه «کمبود معلم» عنوان شده، تا آبان ماه به تعویق خواهد افتاد.
این تصمیم زمانی اهمیت مضاعف پیدا می کند که در نظر گرفته شود در یک سال اخیر، دانش آموزان و مدارس نقش مهمی در فرایند اعتراضات سراسری ایفا کردند. طی دوره اعتراضات، شماری از دانش آموزان به سبب همراهی با معترضان، با برخوردهای زیادی از جمله بازداشت و ضرب و شتم مواجه شدند.
هنرمندان، دیگر قشری هستند که در حدود دو ماه اخیر، در مرکز توجه نهادهای امنیتی قرار گرفتند. تعدادی هنرمند از جمله شاعر، خواننده و بازیگر در این مدت بازداشت و برای تعداد دیگری پرونده قضایی تشکیل شد.
از اول مردادماه سال جاری تا کنون دستکم ۸ هنرمند احضار، بازداشت، محروم از انجام فعالیت شغلی و یا به پرداخت جزای نقدی محکوم شده اند.
در این میان میتوان به بازداشت مهدی یراحی، مهدی اعتماد سعید، محمد صادقی، شهره قمر، مژگان ایلانلو، حبیب موسوی، شاکر بوری و خواننده ای ملقب به “تاک داون” اشاره کرد.
در همین زمان، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد نیز ضمن تاکید بر رعایت “حجاب اجباری” از سوی هنرمندان، گفت: “هنرمندانی که حجاب و عفاف را رعایت نکردند، ممنوع الکار شدند. آنان خودشان انتخاب کردند که در حوزه فرهنگ و هنر نباشند.”
فشار بر خانواده‌های قربانیان اعتراضات در مدت دو ماه مورد بررسی این گزارش روزافزون بوده است. ۴۴ عضو از اعضای این خانواده ها با اقدامات نهادهای امنیتی از دستگیری تا احضار دست و پنجه نرم می‌کنند.
در یک ماه گذشته، بعنوان قسمتی از استراتژی پیشگیری، فشارهای امنیتی بر خانواده‌های قربانیان اعتراضات تشدید شده است که شامل ۴۴ مورد برخورد امنیتی و قضایی مانند بازداشت (۲۳ مورد)، احضار (۱۴ مورد)، تفتیش منزل (۱ مورد)، ممنوع الخروجی (۴ مورد) ، اخراج از محل کار (۱ مورد) و محاکمه (۱ مورد) می‌شود. افراد و خانواده های زیر تحت تأثیر قرار گرفتند:
صفا عائلی دایی مهسا امینی، ماشالله کرمی پدر محمد مهدی کرمی معترض اعدام شده، امید قدیمی برادر فواد قدیمی در دیواندره، رضا ببرنژاد برادر مهدی ببرنژاد در قوچان، حسام کرمی و سیروان کرمی پسرعموهای برهان کرمی در کامیاران، شرمین حبیبی همسر فریدون محمودی در سقز، نسرین علیزاده و محمد وزیری، خواهر و همسر شیرین علیزاده در اصفهان، سعادت مختاری و میثم محمدیان، پسرعمو و خواهرزاده جمشید مختاری جونقانی در چهارمحال و بختیاری، احمد حسن زاده و سولماز حسن زاده، پدر و خواهر محمد حسن زاده در بوکان و فرزاد معظمی پسردایی رضا معظمی گودرزی از جانباختگان آبان ۹۸ در بروجرد، مهسا بصیر توانا خواهر مهران بصیر توانا در فومن، مهسا یزدانی مادر محمد جواد زاهدی در ساری، معصومه آذری، هلیا، وحید و امیر کیا، چهار تن از اعضای خانواده حنانه کیا در نوشهر، فرهاد زارع برادر میلاد زارع در مازندران، فرزانه برزه کار مادر عرفان رضایی در ساری و فرامرز آبیل (براهویی) برادر اسماعیل آبیل (براهویی) در زاهدان، بیست و سه تن از اعضای خانواده های جان باختگان هستند که بازداشت شدند.
حسن درافتاده و ماردین درافتاده، پدر و برادر کومار درافتاده، عبدالله ابوبکری، پدر زانیار ابوبکری، شهروز و شیدا حسین پوری، خواهر و برادر آزاد حسین پوری، سیران، رسول و شیرزاد نیکنام، همسر، پدر و برادر شورش نیکنام و حاتم خزائی، ندا کارگر، احسان خزائی و یزدان خزائی چهار تن از اعضای خانواده عرفان خزائی نیز احضار و بازجویی شدند.
در روزهای اخیر لیلا مهدوی، مادر سیاوش محمودی نیز ضمن تفتیش منزل و ضبط وسایل توسط نیروهای امنیتی، احضار شد.
همچنین شیرین، فریبا، شیما و شهروز از اعضای خانواده آزاد حسن پوری نیز ممنوع الخروج شده اند و فرانک کریمی همسر برادر جواد حیدری نیز از محل کار خود اخراج شد.
پس از اینکه پدر و مادر مهسا امینی با انتشار متنی از برگزاری مراسم سالگرد فرزندشان خبر دادند، امجد امینی، پدر مهسا امینی نیز توسط اداره اطلاعات سقز احضار و مورد بازجویی قرار گرفت.
در کنار موارد فوق تحرکات ژئوپلیتیکی نهادهای امنیتی به خارج از مرزهای ایران نیز کشیده شد. در هفته های اخیر گروههای اپوزیسیون کردستان ایران که پایگاههایی در مناطق مرزی اقلیم کردستان عراق دارند با تشدید خصومت از سوی حکومت مواجه شده اند. این گروهها که توسط حکومت ایران متهم به نقش آفرینی در اعتراضات یکسال اخیر هستند، در سال گذشته شاهد حملات توپخانه‌ای و حملات هواپیماهای بدون سرنشین بوده اند. آنها اکنون در شرایط تهدید به از سرگیری خصومت ها به سر می برند.
در بخش دیپلماسی نیز تحرکات حکومت ایران در فضای بین المللی الزام به توجه دارد. در این بخش که به تازگی شاهد افزایش تبادیل زندانیان با کشورهای غربی است، پنج زندانی ایرانی-آمریکایی درست در سالگرد اعتراضات بین دو کشور تبادل خواهند شد.
علیرغم این تبادل احتمالی و انتظار کاهش زندانیان دوتابعیتی و غربی در ایران، وزارت اطلاعات در روزهای اخیر از بازداشت سه فرد ساکن خارج از ایران که احتمال می رود دارای تابعیت مضاعف آمریکا، آلمان و بریتانیا باشند خبر داد. وزارت اطلاعات این افراد را متهم به ایفای نقش در رهبری اعتراضات سال گذشته در خارج از ایران کرده است.
در نهایت در حالیکه مسابقات فوتبال و تجمع هواداران تیم ها میتوانست زمینه هایی بالقوه برای شکل گیری اعتراضات باشد، دولت ایران بصورت غیرمنتظره ای از بازسازی استادیوم یک صد هزارنفری آزادی تهران خبر داد. بر اساس این گزارش مسابقات فوتبال تا اطلاع ثانوی در این استادیوم بدون حضور تماشاگران برگزار خواهد شد.
وقایع فوق تنها تحولات دو ماه اخیر را بصورت اجمالی بررسی می کند اما همین میزان کافی است تا الگوی مشخصی از استراتژی نهادهای امنیتی برای پیشگیری از اعتراضات خیابانی محرز شود.
با عزم دولت برای خفه کردن هرگونه طنین اعتراضی ولو اعتراضات مسالمت آمیز در سالگرد وقایع یکسال گذشته باید گفت مردم ایران در یک چشم‌انداز سرکوب‌گر فزاینده حرکت می‌کنند.
