به گزارش فرانیوز، بر اساس گزارش‌های منتشر شده از جمعیت ۱۲۰ هزار نفری ارامنه ساکن قرهباغ تا کنون حدود ۱۰۰ هزار نفر آنها به دلیل نگرانی از پاک‌سازی نژادی و یا اقدامات خصمانه علیه آنها از سوی آذربایجان، از این منطقه گریخته و خود را به ارمنستان رسانده‌اند.
جمهوری آذربایجان ۲۸ شهریور عملیات نظامی در این منطقه را آغاز و آن را «اقدامات محلی ضدتروریسم برای بازگرداندن نظم قانون اساسی» خواند و نهایتاً پس از ۲۴ ساعت شبه نظامیان ارمنی میانجی‌گری نیروهای روسیه شروط باکو و خلع سلاح را پذیرفته و تسلیم شدند.
پس از درخواست‌های بین‌المللی، جمهوری آذربایجان اجازه ورود ناظران بین‌المللی به این منطقه را صادر و هیاتی از ناظران و کارشناسان سازمان ملل به این منطقه اعزام شدند.
خبرگزاری دولتی آذربایجان گزارش داد که نمایندگانی از سازمان ملل متحد روز یکشنبه برای اولین بار در ۳۰ سال گذشته وارد استپاناکرت، پایتخت قرهباغ کوهستانی شدند که با نام خانکندی نیز شناخته می‌شود.
این خبرگزاری گزارش داد که این مأموریت که شامل نمایندگان آژانس‌های مختلف سازمان ملل است، قصد دارد با وضعیت منطقه آشنا شود و نیازهای بشردوستانه ساکنان محلی را ارزیابی کند
همچنین سازمان بهداشت جهانی نیز گروهی از متخصصان و تجهیزات از جمله کارشناسان بهداشت عمومی و متخصصان سوختگی به همراه درمانگاه‌های پیش‌ساخته و دارو به این منطقه فرستاده است.
هانس کلوگه، مدیر منطقه اروپای سازمان بهداشت جهانی گفت خروج هزاران پناهجوی ارمنی از قرهباغ به ارمنستان، چالش‌های عظیمی ایجاد کرده که رفع آنها به زمان طولانی نیاز دارد.
در همین حال پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان روز یکشنبه خواستار گفت‌وگو بین آذربایجان و ارمنستان برای بازگرداندن صلح در قرهباغ کوهستانی شد و افزود که منطقه در حال تجربه یک بحران انسانی است.
رهبر کاتولیک‌های جهان گفت که نسبت به وضعیت بحرانی آوارگان در قرهباغ نگران است و خواستار تجدید گفت‌وگوها بین دو کشور آذربایجان و ارمنستان است.
اعزام کارشناسان سازمان ملل به منطقه قرهباغ با واکنش ارمنستان روبرو شد و اعلام کرد که آذربایجان اجازه حضور این بازرسان را بسیار دیرهنگام و زمانی که تقریباً همه ارامنه این منطقه را ترک کرده‌اند صادر کرده است. پیش‌تر نیز فرانسه از تأخیر جمهوری آذربایجان در موافقت با سفر هیات سازمان ملل به قرهباغ کوهستانی انتقاد کرده بود.
جمهوری آذربایجان ضمن رد اتهام‌هایی که در زمینه «پاک‌سازی قومی» در قرهباغ کوهستانی مطرح می‌شود تأکید کرده است که ساکنان منطقه در انتخاب بین باقی‌ماندن یا کوچ کردن آزاد هستند.
در مقابل ایروان مدعی است که نگرانی‌های ساکنان در پی یک رشته «بازداشت‌های غیرقانونی» در قرهباغ کوهستانی تشدید شده است.
