به گزارش فرانیوز، نشریه آمریکایی فوربس در گزارشی به مسئله فشار آمریکا بر جمهوری اسلامی درخصوص توقف فروش پهپاد به روسیه پرداخته و با این سوال که آیا برای متوقف کردن مسکو از ساختن شاهد ها خیلی دیر شده است؟ نوشته: ایالات متحده از ایران می‌خواهد به عنوان بخشی از تلاش‌های گسترده‌تر خود برای کاهش تنش‌ها و از سرگیری مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای ایران، تحویل هواپیماهای بدون سرنشین به روسیه را متوقف کند. با این حال، از طریق انتقال فناوری و سایر کمک‌ها، ایران قبلاً به روسیه کمک کرده است تا پهپادهای خود را به صورت محلی و تا حدی مستقل تولید کند.
این گزارش ادامه می دهد: فایننشال تایمز در ۱۶ اوت مصادف با ۲۵ مرداد، به نقل از یک مقام ایرانی و فرد دیگری که در جریان مذاکرات تهران و واشینگتن قرار گرفته است، گزارش داد که ایالات متحده امیدوار است ایران فروش هواپیماهای بدون سرنشین روسیه را به عنوان بخشی از “تفاهم نانوشته” بین دو دشمن دیرینه برای کاهش تنش‌های فزاینده متوقف کند. گزارش‌های همزمان حاکی از آن است که روسیه در تولید طرح‌های پهپاد ایرانی به صورت محلی برای استفاده علیه اوکراین پیشرفت‌هایی داشته است.
یک روز پس از گزارش فایننشال تایمز، تحقیق توسط تحقیقات مستقل Conflict Armament که مستقر در بریتانیا است، جزئیات پیشرفت روسیه در ساخت نسخه‌هایی از مهمات پرسه‌زن ایرانی (پهپادهای خود منفجر شونده و مملو از مواد منفجره) را فاش کرد.
محققان یافته های خود را بر اساس بررسی دو مهمات سرگردانی که در ماه ژوئیه بر فراز اوکراین سرنگون شده بودند، قرار دادند. شاهد-۱۳۶های ایرانی حاوی قطعات ساخت روسیه و بدنه کاملاً متمایز از شاهد-۱۳۶های قبلی بود که در ایران تولید و توسط روسیه علیه اوکراین استفاده می شد.
فوربس افزوده است: این واقعیت که روسیه یک نسخه سفارشی از بدنام شاهد را ساخته و به کار گرفته است نشان می‌دهد که در شروع تولید داخلی این پهپادها پیشرفت کرده است.
واشنگتن پست همچنین جزئیات جدیدی درباره برنامه های روسیه برای ساخت شاهد-۱۳۶ در همان روز فاش کرد. این پست با استناد به اسناد فاش شده ای که به دست آورده، فاش کرد که «مسکو به سمت هدف خود برای ساخت یک نوع ایرانی شاهد-۱۳۶ پیشرفت کرده است».
روسیه برنامه های بلندپروازانه ای برای ساخت ۶۰۰۰ هواپیمای بدون سرنشین ایرانی در کارخانه آلابوگا که قبلاً فاش شده بود در ۵۰۰ مایلی شرق مسکو تا اواسط سال ۲۰۲۵ دارد.
در گزارش واشینگتن پست آمده است: «اسناد نشان می‌دهد که مهندسان تأسیسات با استفاده از تخصص صنعتی روسیه برای تولید پهپادها در مقیاسی بزرگ‌تر از آنچه تهران به دست آورده و با کنترل کیفی‌تر، تلاش می‌کنند تکنیک‌های ساخت قدیمی ایران را بهبود بخشند». مهندسان همچنین در حال بررسی پیشرفت‌هایی برای خود پهپاد هستند، از جمله توانایی آن را برای حملات دسته جمعی که در آن پهپادها به طور مستقل حمله به یک هدف را هماهنگ می‌کنند.»
علیرغم «پیشرفت پایدار»، این مرکز عمدتاً پهپادها را با استفاده از قطعاتی که ایران تحویل داده است مونتاژ کرده است و فقط ثابت کرده است که قادر به ساخت بدنه پهپادها به طور مستقل است. علاوه بر این، محققان مورد استناد واشینگتن پست که اسناد را بررسی کردند، تخمین می‌زنند که این تاسیسات یک ماه عقب‌تر از برنامه زمان‌بندی شده است و “بعید است به تاریخ هدف خود برای ۶۰۰۰ پهپاد دست یابد.”
با این حال، پیشرفت مداوم روسیه به سمت تولید بومی پهپادهای ایرانی به تدریج وابستگی آن به تهران برای این هواپیماهای بدون سرنشین را کاهش خواهد داد. هرچه زودتر ایران حمایت گسترده خود را از برنامه هواپیماهای بدون سرنشین روسیه قطع کند – و در نتیجه، کمپین پهپادی مسکو علیه شهرهای اوکراین – برای روسیه سخت‌تر خواهد بود که به اهداف و جدول زمانی تولید غیرواقعی خود دست یابد.
اگر ایران بتواند تحریم‌های غرب علیه خود را کاهش دهد و از تحریم‌های آتی جلوگیری کند، منافع شخصی خود را در انجام این کار دارد.
در ماه اکتبر، بند قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که در سال ۲۰۱۵ پس از اجرای توافق هسته ای ایران تصویب شد، منقضی می شود و ایران را از صادرات موشک های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین با برد بیش از ۱۸۶ مایل منع می کند. نقض شروط این قطعنامه قبل از آن تاریخ می‌تواند موجب تحریم‌های فوری علیه تهران شود.
شاهدان ایرانی می توانند اهداف را از فاصله ۱۰۰۰ مایلی مورد اصابت قرار دهند، به این معنی که تحویل این مهمات سرگردان توسط ایران، تهران را از نظر فنی متهم به نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل می کند.
امضاکنندگان اروپایی توافق هسته‌ای ایران قصد دارند تا پس از اکتبر تحریم‌ها علیه برنامه موشکی بالستیک ایران را حفظ کنند و از عرضه پهپادهای ایران به روسیه و احتمال عرضه موشک‌های بالستیک تهران به مسکو به عنوان توجیهی برای این کار نام می‌برند.
یک مقام ایرانی به فایننشال تایمز گفت تهران نگران اعمال مجدد تحریم ها توسط اروپا است و امیدوار است تنش ها با واشنگتن را کاهش دهد.
این مقام به این نشریه گفت: «ما بسیار نگران ماه اکتبر هستیم. ما انتظار داریم [ایالات متحده] از طرف‌های مختلف فشار بر ایران را کاهش دهد».
به‌ویژه با توجه به افزایش نشانه‌های کاهش بازدهی که از شراکت دفاعی بی‌سابقه‌اش با مسکو تجربه می‌کند، ادامه خطر تحریم‌ها برای تامین تسلیحات روسیه می‌تواند برای ایران جذابیت کمتری داشته باشد. به عنوان مثال، ارائه هواپیماهای جنگنده Su-35 روسیه برای ایران با تأخیرهای مزمن مواجه است، به طوری که گزارش‌ها حاکی از آن است که مسکو سفارش جنگنده‌ای را که با تهران نهایی کرده بود، رد کرد و تهران قبل از شروع جنگ فعلی اوکراین در ۲۲ فوریه ۲۰۲۲ هزینه آن را پرداخت کرد.
در ۱۲ اوت، عبدالرضا فرجی راد، تحلیلگر ایرانی در امور بین‌الملل، در رسانه‌های اصلاح‌طلب ایران نقل کرد که «ایران تا حدودی امید خود را به روسیه از دست داده است» در میان «تردیدها در مورد فروش جنگنده‌های سوخوی روسی».
او گفت: «ایران می‌خواهد مذاکرات را تسریع کند و می‌خواهد خود را از روسیه رهایی بخشد».
کاهش تحریم‌های کنونی و جلوگیری از تحریم‌های آتی با تعلیق ارسال تسلیحات متقابل به روسیه می‌تواند پیشنهادی فزاینده فریبنده برای ایران باشد.
این گزارش نتیجه گیری کرده است که روسیه احتمالاً به زمان بیشتری نیاز دارد تا بتواند به طور کامل پهپادهای ایرانی متناسب با مشخصات خود را بدون درجاتی از تدارکات و کمک ایران تولید کند. اگر ایران به طور کامل حمایت خود از این تلاش را تا قبل از اکتبر متوقف کند، می‌تواند تأثیر محسوسی بر کمپین یک ساله هواپیماهای بدون سرنشین روسیه علیه اوکراین که وارد دومین زمستان خود می‌شود، داشته باشد.
