سپاه پاسداران درحالی اتهام جاسوسی به ۸ فعال محیط زیست وارد کرد که از آغاز هیچ مدرکی دال بر اثبات این اتهام ارائه نشد و حتی وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی نیز بارها بر جاسوس نبودن این افراد تاکید کرد، اتهامی که در نهایت رژیم از آن صرف نظر کرد و به محکومیت آنان به زندان بسنده و عده ای را قربانی سیاست های خود کرد.
به گزارش فرانیوز، در بهمن ماه سال ۹۶ ، 8 فعال محیط زیست ایران به نامهای نیلوفر بیانی و مراد طاهباز، طاهر قدیریان و هومن جوکار و امیر حسین خالقی و سپیده کاشانی، سام رجبی و عبدالرضا کوهپایه به جرم فعالیتهای جاسوسی برای سرویسهای جاسوسی آمریکا و اسراییل دستگیر شدند.
بعدها اتهام جاسوسی از آنان برداشته شد اما پس از حدود دو سال بازداشت موقت، حکم زندان برای آنها صادر شد.
وب سایت خبری «اینترسپ» نوامبر ۲۰۱۹ چندماه قبل از صدور حکم زندان برای فعالان محیط زیست در گزارشی به علت و چرایی اتهام جاسوسی فعالان محیط زیستی پرداخته است.
در گزارش آمده است این فعالان که جزئی از یک سازمان جهانی محیط زیستی به نام پانترا در ایران بودند بی خبر از همه چیز در پی سخنرانی مدیر عامل پانترا در رستورانی در منهتن بر علیه برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی ، متهم به جاسوسی برای سرویسهای اطلاعاتی آمریکایی و اسراییلی می‌شوند.
توماس کاپلن ۶۰ ساله، فارغ التحصیل از دانشگاه آکسفورد انگلیس، بنیانگذار UANIدر سال ۲۰۰۸ است. او در سخنرانی خود در منهتن رژیم ایران را به مار پیتونی تشبیه می کند که قصد بلعیدن خاورمیانه را دارد.
به نظر می رسد همین اظهار نظر ضد جمهوری اسلامی فعالان محیط زیست را قربانی کرده باشد.
براساس آنچه در این گزارش به آن اشاره شده است، همان زمان سرکار خانم مهیندخت دهدشتیان با ارسال نامه ای به دفتر مرکزی پانترا ، این سخنرانی را محکوم می‌کند و اعلام می کند که جان فعالان محیط زیست در ایران به خطر افتاده است. او در این نامه فعالیت سیاسی مخفیانه توماس کاپلن را مغایر با فعالیتهای محیط زیستی عنوان می کند و از پانترا درخواست پاسخ می کند.
دریافت کننده این نامه در موسسه پانترا فردی به نام لوک هانتر بوده که به ظاهر هیچگاه این نامه را برای مدیران پانترا نفرستاد. لوک هات در حال حاضر در پانترا فعالیت نمی کند. پانترا بعدها اعلام کرده که به دستور مدیران و نیز دولت آمریکا نمی تواند عکس‌العملی به این دستگیری‌ها داشته باشد.
داستان فعالان محیط زیست ایرانی باعث اعتراض گسترده دیگر فعالان در این حوزه در دنیا شد. آنها همگی معتقد هستند که اتصال فعالیتهای سیاسی به فعالیتهای محیط زیستی باعث به خطر افتادن جان فعالان محیط زیست در ایران شده است.
خانم تانیا روزن، از کارکنان پانترا در اعتراض به این رفتار غیر حرفه ای مدیران پانترا استعفا می دهد. او عنوان می کند که تا آن لحظه هیچ کسی نمی‌دانسته که توماس کاپلن بنیانگذار یک سازمان ضد ایرانی است و دلیل استعفای خودش را عدم توجه مدیران به ایمنی و جان کارکنان پانترا اعلام می کند.
جمهوری اسلامی تا کنون نتوانسته هیچ گونه مدرکی دال بر جاسوسی انها ارائه دهد.
چند ماه پس از سخنرانی کاپلان، UANIدر کانون توجه سازمانهای مبارزه با فعالیتهای هسته ای ایران می‌شود.
این مولتی میلیاردر سویسی آمریکایی که داماد لئون رساناتی اسراییلی نیز هست سه مجموعه پانترا، الکتروم گروپ و UANI را با همراهی شیوخ کشورهای خلیج فارس به خصوص ولیعهد امارات متحده عربی و کویت ، همکلاسیهای سابق در دانشگاه آکسفورد، مشاوران سابق سیا، موساد، خانه لوردهای انگلیس و چند تن از سرمایه گذاران در صنعت معادن توسعه می دهد.
از دیگر همراهان مشهور کاپلان میتوان به تونی بلر اشاره کرد.
نویسنده گزارش معتقد است آنچه مشخص است رفتار به ظاهر غیر حرفه ای کاپلن عامل به خطر انداختن جان فعالان محیط زیست ایرانیست. او و تمانی سرمایه گذاران ونیز مدیران مجموعه پانترا که تا این لحظه پاسخگوی اشتباه خود نبوده اند مسئول جان و مال فعالان محیط زیست ایرانی هستند.
سه‌شنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۸، بعد از گذشت دو سال از بازداشت موقت آنان، علی‌رغم تمام انتقادها و واکنش‌های بین‌المللی و جهانی، ۸ فعال محیط زیستی به اقدام علیه امنیت ملی محکوم شدند. مراد طاهباز و نیلوفر بیانی به اتهام «همکاری با آمریکا» به ۱۰ سال زندان، هومن جوکار و طاهر قدیریان به اتهام «همکاری با آمریکا» به ۸ سال زندان، سام رجبی، سپیده کاشانی و امیرحسین خالقی حمیدی به اتهام «جاسوسی» به ۶ سال زندان و عبدالرضا کوهپایه به اتهام «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت» به ۴ سال زندان محکوم شدند.
کاووس سیدامامی، استاد دانشگاه و فعال محیط زیست، نیز همراه با این هشت نفر بازداشت شده بود و در ۲۱ بهمن ۹۶ به خانواده وی اطلاع داده شد که در زندان «خودکشی» کرده، ولی خانواده‌اش این ادعا را رد کرده‌اند.
مقامات دولت حسن روحانی اتهامات مطرح شده علیه این فعالان محیط زیست را رد کرده‌اند و وزارت اطلاعات ایران نیز که در قوانین مرجع تشخیص جاسوسی است، بارها این اتهام را وارد ندانسته است.
عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز مردادماه سال ۹۸ در نشست خود با خبرنگاران گفته بود «در این باره بهتر است چیزی ننویسید.» او در توضیح این تقاضایش گفت: «به ما گفته شده هر چه در این باره کمتر اظهارنظر شود برای بازداشتی‌ها بهتر است.» کلانتری بدون اینکه توضیح دهد چه کسانی چنین توصیه‌ای کرده‌اند؛ گفت: «این‌گونه نیست که ما پیگیری نکنیم. این موضوع از طرف کمیته چهارنفره‌ای که رییس‌جمهوری تعیین کرده دایم پیگیری شده اما کاری از دست ما بر نمی‌آید.» او با بیان اینکه وزارت اطلاعات بارها بر جاسوس نبودن فعالان محیط زیست تاکید کرده، افزود: «بالاخره کسانی که پیگیر پرونده هستند، قدرت دارند و در این باره به کمیته تعیین شده دولت هم خیلی پاسخ نداده‌اند.»
مهرماه سال ۹۷ نیز یوجین چادنوسکی، استاد ممتاز دانشگاه شهر نیویورک در روزنامه واشنگتن اگزمینر در مطلبی به نقش سپاه در بازداشت فعالان محیط زیست اشاره می کند.
او می نویسد: باور عمومی در محافل دانشگاهی بر این است که سپاه پاسداران انقلاب تصور می کند فعالان محیط زیستی اطلاعاتی بالقوه از محل تاسیساتی دارند که ممکن است با ایزوتوپ‌های رادیواکتیو یا مواد شیمیایی کشنده آلوده شده باشد.
برای سنجش پرتوهای اتمی و آلودگی های شیمیایی یک منطقه لازم است فرد با پرتوسنج در آن راه برود یا از خاک نمونه برداری کند. این امر ممکن است دلیل وحشت ماموران اطلاعاتی ایران برای بازداشت چند فعال محیط زیستی و توقیف وسایل الکترونیکی شان در نقاط مختلف ایران باشد. نقشه بازداشت ها ایده خوبی درباره مکان این سایت های حساس به دست می دهد.
اعضای این بنیاد علنا با ایجاد تاسیسات زیرزمینی هسته‌ای و سامانه های موشکی در زمین های حفاظت شده مخالفت کرده بودند.
گفتنی ست در همان روزها، نیروهای امنیتی کاوه مدنی، معاون سازمان حفاظت از محیط زیست ایران، را هم بازداشت کرده بودند که بعدتر آزاد و از ایران خارج شد.
جمهوری اسلامی همواره با سیاست لو رفته گروگانگیری سعی داشته تا از این طریق به خواسته های خود از جمله امتیازگیری در سطح بین المللی یا مبادله با ایرانیان زندانی بپردازد. بازداشت نازنین زاغری به اتهام توطئه برای سرنگونی جمهوری اسلامی، یکی از این موارد است که در نهایت بعد از گذراندن ۵ سال زندان، در ازای پرداخت ۵۳۰ میلیون دلار از سوی کشور بریتانیا، آزاد شد.
روز گذشته تارا طاهباز در مادرید اسپانیا به خبرگزاری رویترز گفت: از زمان روی کار آمدن جو بایدن، به ما گفته شد که موضوع آزادی عزیزان ما در اولویت دولت است، اما هیچ اقدامی نمی‌بینیم و امید داشتن سخت است.
وی گفت که خانواده‌اش و بستگان دو زندانی آمریکایی دیگر در ایران امیدوارند بایدن در نشستی در واشینگتن که قرار است ماه آینده برگزار شود، فرصتی به آنها بدهد تا خواسته‌هایشان را حضوری توضیح دهند.
مراد طاهباز، فعال محیط زیست ایرانی بریتانیایی و آمریکایی، که با اتهامات امنیتی از بهمن سال ۱۳۹۶ در زندان اوین است. پیش از این بارها اسم او در مذاکرات بین ایران و بریتانیا مطرح شد اما سرنوشت او مثل نازنین زاغری و انوشه آشوری به آزادی نیانجامید.
آقای طاهباز بازرگان و از بنیان‌گذاران مؤسسه حیات وحش میراث پارسیان است.
غیر از او، سیامک نمازی و عماد شرقی دو آمریکایی دیگر هستند که در ایران زندانی هستند.
