کیوسک امروز؛ نشانه‌های فرسودگی در اقتصاد ایران/ سیاستگذار اقتصاد در تله ارزی/ مذاکره مستقیم و هزار چالش پیش‌رو/ بازی وزیر کار در زمین دولت/ ادامه ریزش طبقاتی در ایران

به گزارش فرانیوز، نگاهی داریم به عناوین و گزارشات چند روزنامه صبح کشور که در ادامه می خوانید؛

روزنامه اعتماد به نشانه‌های فرسودگی در اقتصاد ایران پرداخته است.

داده های موجود نشان میدهد که برای سومین سال متوالی و براساس قیمتهای ثابت ۱۳۹۵ بانک مرکزی استهلاک سرمایه با رقم سرمایه گذاری جدید در سال ۱۴۰۰ برابر شده است. این اتفاق بدین معنی است که کاسته شدن سرعت رشد سرمایه گذاری موجب شده تا استهلاک سرمایه گذاریهای قبلی با سرمایه گذاریهای جدید برابری کند و شکاف بین این دو رقم به حداقل برسد استمرار عدم رشد یا افت سرمایه گذاری میتواند نگرانی پیشی گرفتن استهلاک از سرمایه گذاری جدید را تشدید کند نسبت «استهلاک» به «موجودی سرمایه» در یک دوره ۱۳ ساله روند صعودی داشته و از ۴ درصد در سال ۸۷ به ۵ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است.

نمود بیرونی استهلاک» را میتوان این روزها در اقتصاد ایران مشاهده کرد در نماهای «کلان» استهلاک میدانهای نفتی و گازی و پالایشگاهها و کارخانجات صنایع پایه و … هستند که با مشکل بهره وری و کاهش تولید مواجه میشوند یا هواپیماهایی که مطابق استانداردهای هوانوردی باید از رده خارج باشند و به دلیل نبود هواپیما به اجبار در خدمت هستند یا سیستمهای ناوبری و هدایت حمل و نقل ریلی یا هوایی که نیاز بیشتری به تعمیر و نگهداری پیدا میکنند.

این وضعیت از صنایع و سازمانهای بزرگ آغاز میشود و به ریزترین و جزییترین بخشهای اقتصاد کشور می رسد. زمانی که مثلا پله برقی های مترو و برخی پلهای هوایی از کار می افتند یا فاجعه می آفرینند ورزشگاه هایی که به شدت نیاز به بازسازی پیدا میکنند یا کارخانه ها و معادنی که با پایین ترین سطح بهره وری منفی ۸ دهم درصد در طول برنامه ششم توسعه فعالیت میکنند و به دلیل نبود پول و سرمایه و کافی برای نیروی انسانی حادثه زا و خطرناک تر می شوند. از سیستم حمل و نقل هوایی جاده ای و ریلی گرفته تا خودروهای اسقاطی که بخش بزرگی از وسایل نقلیه کشور را تشکیل میدهند و ضربه شدیدی به محیط زیست ایران میزنند.

بخش های بزرگی از اقتصاد ایران با «استهلاک» مواجه شده اند و تداوم این روند به سبقت گرفتن «استهلاک» از «سرمایه» موجود می انجامد. طی دهه ۹۰ به طور میانگین رقمی حدود ۴.۵ درصد از ارزش موجودی سرمایه ثابت در اقتصاد ایران مستهلک شده است. بنابراین باید هر سال به میزانی تشکیل سرمایه جدید انجام شود تا نه تنها استهلاک داراییهای موجود جبران شود، بلکه ظرفیت جدیدی برای افزایش تولید ناخالص داخلی نیز ایجاد شود.

مهمترین مشکلات و موانع ساختاری و اجرایی که ریسک سرمایه گذاری داخلی را بالا برده میتوان در فاکتورهای متعددی دید قوانین و مقررات اقتصادی کشور نسبت به شرایط جهانی آنقدر زیاد است که با شرایط جهانی متناسب نیست. شرایط خروج سرمایه از کشور فراهم است و تورم داخلی نسبت به خارجی بسیار بالاست شاخصی که در جای خود به افزایش نرخ ارز در ایران میانجامد رانت جویی و عدم وجود شرایط رقابتی در عرضه سرمایه گذاری زیاد است و شاخصهای اقتصاد کلان به ویژه تورم و نرخ ارز نیز شرایط بی ثباتی را سپری میکنند. ضمن اینکه به دلیل تحریم ها ارتباط با کشورهای دیگر برای ورود دانش فنی و ماشین آلات جدید با سختی فراوانی انجام می شود.

بنابراین شاید بهتر باشد به جای نگاه شعار درمانی، قدری هم به وضعیت فعلی فرسودگی زیرساختهای کشور توجه شود که گرچه در رده «اقتصاد کلان قرار میگیرد اما در بلندمدت تاثیر شدیدی بر اقتصاد معیشتی مردم خواهد گذاشت.

روزنامه تجارت به مبحثی تحت عنوان سیاستگذار اقتصاد در تله ارزی پرداخته است.

بازارهای دارایی در ایران ماههاست با ثبات نسبی همراه با کاهش قیمت مواجه شده است؛ پیشران، بازارها نرخ ارز است که با میخکوب شدن دستوری روی نرخ ۴۹ هزار تومان، رکود را حاکم بر بازارهای طلا مسکن، خودرو و زمین کرده است. از طرف دیگر، پمپاژ اخبار سیاسی مثبت نظیر آزادسازی داراییهای بلوکه شده، دست کم این نوید را میدهد که تا پایان ۱۴۰۲ روند بازارهای دارایی در ایران ماه هاست با ثبات نسبی همراه با کاهش قیمت مواجه شده است؛ پیشران بازارها نرخ ارز است که با میخکوب شدن دستوری روی نرخ ۴۹ هزار تومان رکود را حاکم بر بازارهای طلا، مسکن، خودرو و زمین کرده است.

از طرف دیگر، پمپاژ اخبار سیاسی مثبت نظیر آزادسازی داراییهای بلوکه شده، دست کم این نوید را می دهد که تا پایان ۱۴۰۲ روند حرکتی با ثبات قیمت ارز حفظ شود؛ اکنون شرایط به این شکل است که تنها نرخ ارز روی عدد ثابتی باقی مانده اما کالاهای خوراکی و نیازمندیهای روزانه مردم رکوردهای قیمتی جدیدی ثبت میکنند که این مورد سندی از دستکاری دستوری نرخ ارز است.

در باب اوضاع کنونی اقتصاد ایران باید اذعان کرد که سیاستگذار اقتصاد در همان تله ای افتاده است که دولت های پیشین هم گرفتار آن شدند علم اقتصاد به ما این درس را داده است که نرخ ارز تابعی از تفاضل نرخ تورم و رشد اقتصادی است، اگر تورم در حوالی ۴۰ درصد است و نرخ رشد اقتصادی در حالت خوشبینانه تک رقمی ،مانده پس تردیدی باقی نمیماند که سیاستگذار محترم برای کنترل فضای روانی جامعه دست به ارزان فروشی ارز زده است. این سیاست از پیش محکوم به شکست در کوتاه مدت و میان مدت دو پیامد منفی و مهلک خواهد داشت اولا روند خروج سرمایه از کشور با شدت ادامه پیدا خواهد کرد چرا که صاحبان ثروت و افرادی که به منابع بانکی دسترسی دارند با دریافت ریال و تبدیل آن به ارز به راحتی با استفاده از سیاستگذاری غلط فرآیند تهی شدن اقتصاد از سرمایه را سرعت می دهند که همین موضوع در آینده چالشهای بزرگی در مقابل تصمیم گیران دولت قرار خواهد داد. دوما تجربه نشان داده بدلیل دلاریزه شدن اقتصاد ایران در زمان رها شدن فنر نرخ ارز شوک تورمی جدیدی در انتظار اقتصاد ایران خواهد بود که تمام تلاشهای فعلی سیاستگذار محترم در جهت برقراری آرامش اقتصادی بر باد خواهد داد. نکته بعدی آن است زمانی سیاست سرکوب نرخ ارز میتواند فوائد مثبت برای کشور به همراه داشته باشد که سرمایه گذاری در کشورجان بگیرد در فضای فعلی که سرنوشت پرونده پرماجرا و فرسایشی رفع تحریم در ابهام مطلق قرار دارد و اساسا اقتصاد رنگ رونق را به خود ندیده است میتوان به این مسئله خوشبین بود که با تورم ۴۰ درصدی نرخ ارز روی عدد فعلی ثابت بماند؟ آیا بهتر نیست در زمانی که اقتصاد رنجور ایران با مشکلات بزرگی نظیر منفی شدن نرخ تشکیل سرمایه روبرو است با واقعی کردن نرخ ارز مانع از بروز رخدادهای بدتر شد؟ بنابراین بهتر است هرچه زودتر سیاستگذار اقتصاد با پرهیز از رفتارهای هیجانی و درس گرفتن از اتفاقات تلخ گذشته، متوجه این موضوع مهم باشد که هماهنگ کردن نرخ ارز با نرخ تورم و واقعی شدن تدریجی قیمتها به مراتب بهتر از شوکهای یکباره است. به زبان ساده تر کنترل دستوری بازار برای مردم منفعتی ندارد چرا که آنها بر سر سفره آب رفته خود بهتر از تصمیم سازان دولت واقعیات اقتصادی را درک میکنند.

روزنامه شرق به موضوع مذاکره مستقیم و هزار چالش پیش‌رو پرداخت.

شرق» فضای دیپلماتیک را پس از مطرح شدن ادعاها درباره مذاکره مستقیم تهران – واشنگتن بررسی میکند.

با مطرح شدن ادعاها و شایعه هایی از روز سه شنبه درباره موافقت تهران با مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا، فضای معناداری در محافل رسانه ای و تحلیلی شکل گرفته است.

با وجود آنکه ساعاتی پس از انتشار این خبر وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ادعای منتشر شده در یک رسانه مبنی بر انجام مذاکرات مستقیم بین ایران و آمریکا در هفته های آینده در عمان را تکذیب کرد اما تقریبا کمتر کسی بود که با خوانشی از بین سطور این تأییدها و تکذیب ها احتمال تغییر موضع هر چند سطحی در سیاست خارجی ایران را نداده باشد؛ موضوعی که حتی پایش به نشست خبری سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا نیز کشیده شد.

متیو میلر سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در این نشست خبری در پاسخ به این پرسش که آیا دولت بایدن از مذاکرات مستقیم با ایران استقبال خواهد کرد پیش شرط واشنگتن برای هرگونه مذاکره با تهران را منوط به تغییر رفتار ایران دانست که به گفته میلر در گام اول شامل همکاری کامل و تعامل جدی ایران با آژانس است.

در مجموع بیشتر مواضع متیو میلر در کنفرانس مطبوعاتی اش درباره موضوع ایران به کلی گویی گذشت و از دادن اطلاعاتی روشن و دقیق سر باز زد. بنابراین نکته خاص و اصطلاحا دندان گیری از این نشست حاصل نشد با این حال سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایالات متحده، ضمن اشاره به استقبال آمریکایی ها از پیگیری راه حلهای دیپلماتیک با ایران ورودی به این موضوع نکرد که مذاکرات مستقیم احتمالی دو طرف ایران و آمریکا ممکن است چگونه باشد. میلر در یک کلی گویی تکراری، باز هم ادعا کرد که دیپلماسی بهترین راه جلوگیری از دستیابی ایران به یک سلاح هسته ای است. بنابراین به زعم این مقام وزارت امور خارجه آمریکا ایالات متحده ترجیح می دهد دیپلماسی را دنبال کند اما میلر این را هم متذکر شد که همان طور که گفتم قبل از رسیدن به این مرحله مذاکره مستقیم برخی اقدامات تنش زدایی وجود دارند که مایلیم ایران انجام دهد. در این میان نکته مهم دیگری که در نشست خبری سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده طرح شد پاسخ به پرسشی درباره اظهارات حسین امیر عبداللهیان در زمینه پیشنهاد جدید ژاپن در قبال مذاکرات احیای برجام بود که میلر به صراح عنوان کرد: «آمریکایی ها از طرح ژاپن برای احیای برجام اطلاعی ندارند به گفته این دیپلمات آمریکایی مشخص نیست سخنان امیر عبداللهیان به چه چیزی اشاره دارد میلر دوباره سمت لفاظی سیاسی رفت و تکرار کرد همان طور که قبلا گفته ایم دیپلماسی بهترین راه اطمینان یافتن از این است که ایران هیچ گاه به یک سلاح هسته ای دست پیدا نکند ولی تا به اکنون تغییری در این موضع ایجاد نشده است.

در پی تلاشهای میانجیگرایانه کشورهایی مانند عمان، قطر و اشاره اخیر حسین امیرعبداللهیان به ژاپن سؤال مهمتری در نشست خبری سخنگوی وزارت امور خارجه مطرح شد میلر در پاسخ به اینکه با توجه به تمایل برخی کشورهای منطقه، از جمله قطر و عمان برای میانجیگری در زمینه مذاکرات توافق هسته ای و کشورهای دیگری مانند ژاپن که به آن اشاره شد آیا تمام تکه های پازل برای آغاز مذاکراتی درباره احیای برجام توافق هسته ای کنار هم قرار نگرفته اند سراغ جملات تکراری رفت و از دادن جوابی جزئی و روشن طفره رفت.

میلر با مانور مجدد روی جملات تکرار بیان کرد: «ما همواره گفته ایم که نسبت به اطمینان یابی از دست نیافتن ایران به یک سلاح هسته ای متعهدیم و ترجیح میدهیم نگرانی هایمان درباره برنامه هسته ای ایران را از طریق دیپلماسی بیان کنیم.

روزنامه کار و کارگر از بازی وزیر کار در زمین دولت نوشت.

رئیس فراکسیون کارگری مجلس با بیان اینکه وزیر کار به جای اجرای قوانین بیشتر در زمین دولت بازی میکند، گفت: طبق قانون هر ماه باید نشست شورای عالی کار برگزار شود تا اهداف تعیین شده در راستای عدالت مزدی و تحقق شعار رئیس جمهور به نتیجه برسد. علی بابایی کارنامی در گفت و گو با خانه ملت درباره درخواست کانونها و تشکلهای کارگری برای افزایش حقوق کارگران مطابق با افزایش نرخ تورم، گفت: وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی قول داده . که این مهم را پیگیری و محقق کند و قرار شد اگر افزایش ۲۰ درصدی حقوق شاغلان دستگاههای دولتی در دولت اتفاق بیفتد که ما بر آن اصرار داریم به موازات آن افزایش مزد در حوزه کارگری نیز محقق –

شود. نماینده ساری و میاندرود در مجلس ادامه داد: متاسفانه وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی به جای اجرای قوانین بیشتر در زمین دولت بازی می کند به همین دلیل هنوز این ضعفها وجود دارد.

به وزیر تذکر می دهیم که بر اساس قانون هر ماه نشست شورای عالی کار را برگزار کند و حرفهای نمایندگان کارگران و کارفرمایان را بشنود تا اهدافی که در راستای عدالت مزدی تعریف شده و شعار کلیدی رئیس جمهور هم بوده ، به نتیجه کامل برسد.

وی با اشاره به بررسی وضعیت مسکن کارگران در نشست اخیر شورای عالی کار یادآور شد در این نشست با توجه به ظرفیت های قانون جهش تولید مسکن سقفی از تکالیف برای ایجاد مسکن کارگران در نظر گرفته شد.

به طور عام هم چون کارگران در دهک های یک تا پنج قرار میگیرند میتوانند از ظرفیتهای معمول نهضت ملی مسکن با اولویت استفاده کنند رئیس فراکسیون کارگری مجلس تاکید کرد: در نهایت قرار بر این شد که تفاهم نامه ای بین وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزیر راه و شهرسازی وجود داشته باشد تا در جهت انجام تعهدات این بخش سهم کارگران را مشخص کنند.

روزنامه مردم سالاری به مطلبی تحت عنوان
ادامه ریزش طبقاتی در ایران پرداخت.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران معتقد است حتی احیای برجام و از سرگیری مذاکرات نیز نمیتواند در نیمه دوم سال نرخ تورم را به محدوده ۳۵ درصد بازگرداند.

معاون بانک مرکزی این روزها از بازگشت نرخ تورم به کانال سی درصد سخن گفته است. استناد وی به آماری است که نشان میدهد تورم به محدوده ۳۹ درصد رسیده است. وی در سخنانی اعلام کرده است در ۶ ماهه نخست امسال تورم کشور ۱۶ واحد درصد کاهش پیدا کرد یعنی از تورم حدود ۵۵ درصدی به تورم ۳۹ درصدی رسیده ایم. آمارهای مرکز آمار اما نشان از آن دارد که نرخ تورم در شهریور ماه برابر با ۴۶.۵ درصد بوده و تورم نقطه به نقطه نیز ۳۹.۵ درصد اعلام شده است.

مرتضی افقه در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین درباره پیش بینی نرخ تورم گفته است من چشم اندازی برای کاهش نرخ تورم نمیبینم

ضربه به بنیانهای ساختاری کشور چنان سهمگین است که متاسفانه سیگنال ها نشانی از کاهش نرخ تورم ندارند. این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه دولت با سیاستگذاریهای اشتباه به حدی مانع در سرمایه گذاری و توسعه در کشور ایجاد کرده است که حتی رفع مشکلات خارجی عامل بهبود شرایط نیست ادامه داد اگر تحریم هم برداشته شود ما باز با تورم بالا روبرو هستیم چرا که بنیانهای اقتصادی ما در راستای توسعه نیست و هیچ اتفاقی در کوتاه مدت نمیتواند نرخ تورم را در و حدود ۱۰ درصد در ایران کاهش دهد. وی گفت در ضمن مقاماتی که به تورم ۳۹.۵ درصدی و چهل درصدی افتخار میکنند . باید بدانند این نوع تورمها در جهان بسیار و کمیاب است و کشورهای در دوره های کوتاه با چنین فجایع اقتصادی مواجه شده اند اما حالا میبینیم تورم در این محدوده مانده و چشم و اندازی برای کاهش نیز ندارد. وی گفت این دولت به دلیل آنکه در برابر طرفداران خود نیز سرشکسته شده است نشان داده تمایل زیادی به دستاورد سازی دارد و نه تنها آمارهایی را نشر میدهد که مقبولش است بلکه نسبت به تفسیرهای خوشبینانه و عجیب از آمارها اقدام میکند تا افکار عمومی را راضی کند که اوضاع بهبود یافته است.

وی با اشاره به اینکه کاهش سرعت تورم، البته ممکن است به دلیل رکود شدید بازارها رخ بدهد، گفت بازار مسکن ارز و سکه و خودرو و… راکد است و همین رکود تا حدی آهنگ رشد تورم را کند میکند اما کافی است سری به فروشگاهها مواد غذایی بزنید تا ببینید نرخ تورم مواد غذایی با چه سرعتی در حال افزایش است و هزینه اجاره مسکن چطور به خانوارها فشار وارد میکند.

وی با تاکید بر اینکه سهم هزینه خوراک و مسکن در سبد خانوار ایرانی شبیه کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته نیست، گفت: متاسفانه تورم ریزش شدید طبقاتی را در ایران رقم زده است؛ طوری که طبقات متوسط تنها قادر به تامین هزینه خوراک و مسکن خود هستند و نمیتوانند فرهنگ و تفریح .. را در سبد خود قرار دهند و طبقات فقیر نیز درگیر فقر شدیدتر شده اند وی با تاکید بر اینکه بررسیها نشان میدهد شش دهک درآمدی در ایران دچار فقر هستند، گفت: این بدان معنی است که بیش از نیمی از جمعیت ایران فقیر تلقی میشوند از این شش دهک البته سه دهک در فقر مطلق و بسیار ناگواری به سر میبرند.

افقه گفت: دولت لازم است تمام حمایت خود را از دهک های کم درآمد و متوسط در حوزه غذا و معیشت متمرکز کند و بی تردید پرداخت یارانه نقدی به این صورت طرح خنده داری بیش نیست. افقه تاکید کرد با کمال تاسف باید بگویم حتی در زمان جنگ وضعیت معیشتی خانوارهای ایرانی بهتر از حالا بوده و دولت وقت با توزیع کوپنی اجناس حداقل کالری مورد نیاز تمامی طبقات را تامین میکرد اما حالا با پرداخت پول نقدی که ارزش واقعی آن هر روز بیشتر از گذشته آب میرود، مدعی حمایت از طبقات فقیر است. او تورم بالاتر از ۳۷ درصد برای غذا را تنها مختص دوره های جنگی در دیگر کشورها دانست و گفت ما با تورم به این محدوده در بخش غذا و مسکن روبرو هستیم و دولت به جای آنکه تمرکزش بر کاهش نرخ تورم در این بخش ها باشد به استناد تورم عمومی تلاش دارد بگوید وضعیت خوب است.