کیوسک امروز؛ زیرپوست اصرار غرب بر عدم ورود ایران به جنگ غزه/ فرصت طلایی تکمیل کریدور شمال-جنوب/ دستگیری قاتل داریوش مهرجویی و همسرش/ هر پنج قاره به ورزشکاران ایران ویزا نداده‌اند/ عبور ایران از تحریم‌های تسلیحاتی

به گزارش فرانیوز، نگاهی داریم به عناوین و گزارشات چند روزنامه صبح کشور که در ادامه می خوانید؛

روزنامه اعتماد در مطلبی تحت عنوان زیرپوست اصرار غرب بر عدم ورود ایران به جنگ غزه نوشت:

با گذشت قریب به ۱۵ روز از آغاز عملیات توفان الاقصی نه تنها هیچ نشانه ای مبنی بر کاهش شعله های جنگ در غزه مشاهده نمی شود، بلکه این روزها کشورهای غربی اصرار دارند که دیگر بازیگران منطقه ای وارد معادله نشوند تا حمله زمینی ارتش اسراییل به باریکه غزه صورت بگیرد. اصرار غربیها مبنی بر عدم گشوده شدن جبهه های جنگ علیه تل آویو در شرایطی است که با ادامه حملات اسراییل به نواز غزه، شمار شهدای جنگ به ۴۱۳۷ و شمار مجروحان به بیش از ۱۳ هزار تن افزایش یافته .است در این ،بین بیشترین کانون تمرکز هشدارهای رهبران آمریکا و کشورهای اروپایی بر عدم ورود ایران به جنگ غزه معطوف بوده است.

از آغاز جنگ در غزه پیامهای دومینوار کشورهای غربی خطاب به ایران مبنی بر ضرورت عدم ورود به جنگ از سوی کشورهای غربی در جریان بوده است. در مهمترین سطح به نظر میرسد این ایالات متحده آمریکا بوده که این موضع را در قبال تهران مطرح کرده است. بر اساس ادعای شبکه الجزیره و به نقل از منابع ایرانی دولت آمریکا به ایران هشدار داده است در صورتی که تهران وارد جنگ علیه اسراییل شود با واکنش مستقیم نظامی آمریکا روبه رو خواهد شد این خبرگزاری منطقه ای هفته قبل مدعی شده بود دولت امریکا این پیام را درباره وضعیت فلسطین برای نماینده ایران در سازمان ملل متحد ارسال کرده است. در این پیام دولت واشنگتن هشدار داده است ورود مستقیم ایران به جنگ اسراییل – غزه با تحرک نظامی مستقیم آمریکا روبه رو خواهد شد این منابع ادامه دادند پیام واشنگتن، شامل ۴ بند است و از تهران میخواهد رویه کاهش تنش را در برابر آنچه در غزه روی میدهد در پیش بگیرد.

فراتر از آمریکا، بنا بر اطلاع رسانی دفتر امانوئل مکرون، رییس جمهور ،فرانسه در جریان تماس مقامات این کشور با ایران و نمایندگان حزب الله از این دو طرف خواسته شده است تا از جنگ میان اسراییل و حماس دوری کنند و از تشدید درگیریها بپرهیزند. علاوه بر ماکرون اولاف ،شولتس صدراعظم آلمان در دوم، پادشاه اواخر هفته گذشته در نشست مطبوعاتی با عبدالله اردن گفت که باید به هر طریقی از جنگ خاورمیانه اجتناب شود. او در ادامه به حزب الله لبنان و ایران درباره مداخله در بحران غزه هشدار داد شولتس در پیامی آمیخته با چاشنی تهدید گفت: یک بار دیگر قویا به حزب الله و ایران درباره پیوستن به این جنگ هشدار میدهم به همراه متحدانمان به منظور حصول اطمینان از عدم تشدید تنش همه تلاشمان را میکنیم.» البته شولتس دیروز جمعه- نیز در ادامه حمایتهای دولت آلمان از رژیم صهیونیستی با تلاش برای مقصر دانستن ایران و حزب الله لبنان در گسترش تنشها در این ،جنگ در پارلمان آلمان نسبت به «مداخله در این جنگ هشدار داد صدراعظم آلمان در جمع نمایندگان این کشور در پارلمان تاکید :کرد مایلم صحبت هایم در هفته گذشته در پارلمان را تکرار کرده و بگویم که حزب الله یا ایران یا نیروهای نیابتیشان نباید وارد این جنگ شوند. این کار اشتباه بزرگی خواهد بود.»

عبدالرضا فرجی راد کارشناس ارشد مسائل ژئوپلیتیک و سفیر سابق ایران در نروژ و مجارستان در ارتباط با چرایی اصرار و هشدار غربیها به ایران برای عدم ورود به جنگ غزه به «اعتماد» گفت: «منظومه کشورهای غربی اعم از آمریکا، اروپا، کانادا استرالیا که اعضای اصلی ناتو نیز هستند در مقطع کنونی تصمیم گرفته اند گروههای مبارز همانند حماس و جهاد اسلامی را از غزه محو کنند یعنی همراه همراهی تمام و کمالی با خواست اسراییل در این راستا دارند حمایت آنها از تل آویو به اندازه ای است که تنها در لفظ از عدم قربانی شدن مردم غیر نظامی سخن به میان می آورند. هیچ یک از این کشورها در حداقلی ترین حالت ممکن نیز حمله اسراییل به بیمارستان المعمدانی در غزه را محکوم نکردند. با این استراتژی غربیها به وضوح نسبت به احتمال وقوع فاجعه در جریان حمله زمینی اسراییل به نوار غزه آگاهی دارند اینکه امکان یک جنگ چند هفته ای تا چند ماهه خونین وجود دارد که آینده پساجنگ نیز مشخص نیست غربیها همچنین میدانند که در صورت جنگ بزرگ غزه حساسیتهای شدیدی در میان کشورهای اسلامی منطقه ایجاد خواهد شد. آنها نگران هستند که در سطح منطقه دیگر گروه های مقاومت همچون حزب الله انصارالله، حشدالشعبی و… در حمایت از حماس وارد درگیری شوند.»

وی افزود: «غرب تمامی نیروهای مقاومت که امکان ورود آنها به جنگ غزه وجود دارد را در دسته گروههای نیابتی ایران قرار میدهد از نگاه آنها اختیار و اراده این گروه ها در کنترل تهران است. اگر ایران از آنها بخواهد وارد جنگ میشوند و اگر نخواهد وارد نخواهند شد. لذا معنای اصلی پیام آنها مبنی بر عدم ورود ایران در قالب معنای ضمنی عدم ورود دیگر بازیگران محور مقاومت، به ویژه حزب الله لبنان به میدان درگیری با اسراییل است.»

این کارشناس مسائل ژئوپلیتیک در بخشی دیگر از اظهارات خود با بیان اینکه هدف کشورهای غربی این است که جنگ غزه در کوتاهترین زمان ممکن با پاکسازی حماس و جهاد اسلامی تمام شود، تصریح کرد: «آنها معتقدند اگر حوثیها، حزب الله و دیگر گروهها وارد درگیری ،شوند بخش عمده ای از تمرکز اسراییل به سمت جنگ در شمال معطوف خواهد شد این رخداد به معنای طولانی شدن جنگ در غزه نیز خواهد بود باید توجه داشت که هیچ جنگ ادامه داری در منطقه در راستای منافع غربیها نیست. وقتی جنگ دامنه دار ،شود اروپا در معرض تهدید مهاجرتهای دسته جمعی قرار میگیرد امنیت انتقال انرژی جهانی در معرض خطر قرار میگیرد. آنها با توجه به نزدیک بودن زمستان و تحریم نفت روسیه، به شدت نگران وضعیت بازار انرژی هستند. بنابراین هدف آنها این است که ،اولا اسراییل با داشتن دست برتر در جنگ وجهه شکست خورده خود را در داخل و منطقه احیا کند. ثانیا، موجودیت و حضور حماس در غزه برای همیشه پایان پیدا کند. هدف ابتدایی این است که در این مرحله اسراییل غزه را اشغال کند اینکه در آینده چه سناریویی باید برای اداره این منطقه صورت بگیرد با ابهامات گسترده ای مواجه است.»

روزنامه تجارت درباره فرصت طلایی تکمیل کریدور شمال-جنوب نوشت:

در حالی که کریدور شمال – جنوب از مسیرهای راهبردی در نیم کره شرقی جهان است و میتواند مسیر سریع و ارزان تری برای تجار به اروپا باشد اما تکمیل آن با غفلت ۲۰ ساله رو به روست. به گفته «مسعود دانشمند» عضو اتاق بازرگانی با تکمیل این راه گذر بین المللی ایران دیگر نیازی به حضور در جاده ابریشم ندارند و به راحتی به اروپا متصل خواهد شد. به گزارش «تجارت»، ایران یک موقعیت منحصر به فرد را از لحاظ ژئوپلیتیکی دارد زیرا در چهارراه دنیا واقع شده است و مسیر اصلی تجارت زمینی از مشرق به مغرب زمین .است موقعیت مناسب ریلی و جاده ای و دسترسی ایران به سواحل طولانی در خلیج فارس، دریای مکران «عمان» و سواحل دریای خزر در سالهای اخیر بسیار مورد توجه تولیدکنندگان بزرگ اقتصادی جهان بوده است. از سوی دیگر یکی از مسیرهای سهل الوصول تجارت بین جنوب و جنوب شرق آسیا به روسیه و اروپاست که از این مزیت ذاتی، تاکنون استفاده بهینه نشده .است این در حالی است که موافقتنامه این کریدور نخستین بار در شهریور ماه سال ۱۳۷۹ و در زمان دولت اصلاحات به امضا رسید اما همچنان به دلیل سوء مدیریت موجود طی سال های گذشته منجر به عدم راه اندازی این کریدور شده است.

به زعم کارشناسان تکمیل خط آهن جنوب به شمال یک فرصت ویژه برای تجارت بین المللی در حاشیه خلیج فارس، جنوب و جنوب شرق آسیاست زیرا کالاهای صادراتی خود را ۳۰ درصد ارزان تر و طی زمانی بسیار کمتر ۴۰) درصد) می توانند به کشورهایی چون باکو ، گرجستان، ارمنستان، روسیه ، ترکیه و در آینده شرق اروپا صادر نمایند و بالعکس آن کشورها نیز از مسیر جمهوری اسلامی به کشورهای ذکر شده تجارت خود را انجام خواهند .داد در واقع مسیر ۱۶ هزار کیلومتری دریایی جنوب آسیا به روسیه و شمال اروپا که از تنگه باب المندب ، کانال سوئز ، تنگه جبل الطارق ، تنگه دوور (Dover) ، تنگه اسکاژراک می گذشت ۶ به دریای بالتیک و خلیج فنلاند و سن پترزبورگ روسیه می رسید، با یک مسیر کوتاه ۷ هزار کیلومتری که قسمت عمده آن خط آهن است، جایگزین میشود.

نقش جمهوری اسلامی در این میان به عنوان مسیر اصلی ترانزیت بسیار مهم است و بر اساس نظریات کارکردگرایانه کشورهای دنیا خواهان ثبات و امنیت و این کشور خواهند شد زیرا تجارت ارزان و پر سرعت آنها منوط به بقای یک حاکمیت با ثبات بر ایران خواهند بود صاحب نظران این حوزه براین باورند با تکمیل کریدور شمال – جنوب ، تا سالانه ۲۵ میلیون تن کالا در سال از طریق ایران جابجا شود و جمهوری اسلامی حداقل ۵ میلیارد دلار از این طریق حق ترانزیت کسب کند و به یک درآمد پایدار آنهم در شرایط تحریمی دست یابد به زعم ،کارشنان کریدور شمال-جنوب برای ایران علاوه بر آثار پایدار اقتصادی و درآمدزایی ، از لحاظ سیاسی امنیتی و ژئوپلیتیکی نیز تاثیرات چشمگیری خواهد داشت و جغرافیای ایران را برای کشورهای دنیا ارزشمندتر از گذشته میکند و در عرصه بین الملل نیز این کشور را از انزوا خارج کرده و اثرات تحریمی غرب را خنثی .کند سوال مهمی که در خصوص کریدور شمال – جنوب باید پرسید اینست که چرا در سالهای گذشته به خصوص در دوره قبل از تحریم ها و عدم محدودیت جدی در منابع مالی ،کشور تکمیل این مسیر مورد توجه نبود؟

در همین زمینه «مسعود دانشمند عضو اتاق بازرگانی ایران در گفت وگو با خبرنگار روزنامه «تجارت :گفت طی سالهای اخیر ایران از تکمیل کریدور شمال – جنوب به عنوان قدیمی ترین کریدور موجود و ثبت شده در سازمان ملل غافل مانده است. مسیر این کریدور از جنوب ایران یعنی دریای خزر تا روسیه و شمال اروپا است به طوری که در طراحی این کریدور نشان میدهد تا کلیه کالاهای تجاری از مبادی خلیج ،فارس شرق آفریقا و غرب اقیانوس هند در بندر بوشهر بندر ،عباس بندر امیرآباد و انزلی و تا روسیه و اروپای شمالی ، سوئد ،فنلاند دانمارک، آلمان، لهستان و انگلیس) را پوشش میدهد. دانشمند افزود: با وجود فرصتهای تجاری از تکمیل این راهگذر بینالمللی متاسفانه تا به امروز هیچ کاری برای آن صورت نگرفته و مسئولان بیشتر از ۲۰ سال است که از تکمیل کریدور شمال – جنوب غافل بودند.

به گفته این عضو اتاق بازرگانی ایران نکته درد آور در عدم تکمیل کریدور شمال – جنوب این است که حتی دبی هم برای تجارت خود با کشورهای آذربایجان و گرجستان به دلیل غیر مطمئن بودن از مسیر ایران استفاده نمیکند و بار کشتی خود را از کانال سوئز به دریای سیاه و باتومی میرساند. او تاکید :کرد ایران به جای اینکه به دنبال خط فرعی از جاده ابریشم چینیها باشد میتواند با تکمیل راه گذر بین المللی شمال – جنوب به مسیرهای اروپایی متصل شود.» دانشمند با بیان اینکه تنها با تکمیل راه اهن رشت – آستارا ، کریدور شمال جنوب تکمیل نخواهد ،شد :گفت ظرفیت خط آهن برای تجارت بین المللی محدود است بنابراین ایران باید مسیر دریایی کریدور شمال – جنوب را تقویت و توسعه دهد.» او تصریح کرد: ایران و روسیه باید به کمک هم با ایجاد ترمینالهای دریایی توسعه یخچال ها و کانتینرهای دریایی به دنبال راهکار منظم و وسیع برای استفاده از کریدور شمال و جنوب باشند.»

روزنامه جمهوری اسلامی به دستگیری قاتل داریوش مهرجویی و همسرش پرداخت و نوشت:

سخنگوی پلیس از شناسایی و دستگیری قاتل داریوش مهرجویی و همسرش خبر داد جزئیات بیشتری از پرونده قتل مرحوم مهرجویی و همسرش را اعلام کرد. سردار سعید منتظر المهدی روز پنجشنبه گفت: قاتل اصلی که جزو دستگیر شدگان پلیس بود پس از انجام اقدامات فنی، شناسایی و اتهام وی به قطعیت رسید.

وی افزود متعاقب شناسایی قاتل اصلی و همراهانش فرد دیگری که آلات قتاله، گوشی موبایل و مقداری از وسایل مرحومه وحیده محمدی فر را در دست داشت دستگیر شد. سخنگوی فراجا :گفت بازسازی صحنه جرم با حضور رئیس پلیس آگاهی فراجا، فرمانده انتظامی استان البرز انجام شد و قاتل و معاونان او اعتراف به ارتکاب جنایت کردند.

منتظرالمهدی افزود با توجه به اینکه افراد دیگری به عنوان مظنون در این پرونده احتمالا نقش داشته باشند کماکان سیر مراحل تحقیقات پلیسی در حال انجام است.

وی درباره علت قتل نیز گفت: بنابر اظهار قاتلان اختلافات شخصی و مالی بوده و پرونده مجرمان در اختیار قوه قضائیه قرار گرفته است. منتظرالمهدی همچنین درباره ادعای مطرح شده درباره نقش یکی از اقوام مرحوم مهرجویی و همسرش در وقوع جنایت گفت گمانه زنی ها در خصوص اختلافات خانوادگی فعلا رد شده است درخواست داریم تا رسانه های دیداری و شنیداری از شائبه افکنی در مباحثی که نیاز به تخصص و ایقان دارد حتما پرهیز کنند.

روزنامه شرق نوشت: هر پنج قاره به ورزشکاران ایران ویزا نداده‌اند

ورزش ایران در فاصله یک سال مانده به بازیهای المپیک ۲۰۲۴ پاریس، روزهای به نسبت مبهمی از لحاظ دیپلماسی در سطح بین المللی تجربه می.کند کم و بیش ماهی یک بار از گوشه و کنار خبر می رسد که کشوری در گوشه ای از دنیا پیدا شده و به ورزشکاران ایرانی برای حضور در رقابتهای جهانی ویزا نداده است. اگرچه این موضوع مربوط به دولت کنونی نیست و پیشتر هم سابقه داشته ولی شدت آن در چند سال اخیر افزایش پیدا کرده است. در شرایطی که مسئولان ورزش در حال انکار این واقعیت هستند که در سطح دیپلماسی ورزشی ضعیف ظاهر شدهاند و با شعارهای دهان پرکن در پی رفع و رجوع کردن این مسئله برآمده اند ولی به نظر میرسد در سطح کلان باید موضوع دیپلماسی ورزشی را در سطح بسیار بالا در دستور کار قرار دهد تا مانع از خطر منزوی شدن ورزشکاران ایران در سطح جهانی شود اگرچه تعداد کشورهایی که به ورزشکاران ایرانی ویزا نداده اند چندان زیاد نیست ولی از آنجا که چنین کشورهایی میزبان تورنمنتهای مهم ،هستند از لحاظ ورزشی لطمه زیادی به ورزشکاران ایران وارد شده است. اگرچه بیشتر اتفاقاتی که در این زمینه گریبان ورزش ایران را گرفته ریشه در اتفاقات سیاسی دارد، اما گسترش آن به کشورهایی از پنج قاره جهان، حسابی نگران کننده است. این مورد بدون نگاه متعصبانه نیازمند تشکیل کارگروهی جدی است تا با ارتقای سطح دیپلماسی ورزش در جهان مانع از تکرار آن شود.

از زمانی که دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا معرفی شد، سختگیری برای صدور ویزا برای ورزشکاران ایران شدت چند برابری به خود گرفت با وجود آنکه ترامپ از ریاست جمهوری آمریکا رفته و حزبی جدید بر سر کار آمده این رویه تغییر چندانی نکرده است. سیاست دلیل اصلی چپ افتادن در صدور ویزا برای ایرانی هاست پرواضح است که تحریمهای اعمال شده بر ایران هم نقش پررنگی ایفا می.کند آمریکا به دلیل قدرت مالی و توانایی میزبانی در تورنمنتهای مختلف و مهم همواره به مقصد نسبتا مهمی برای ورزشکاران ایران تبدیل شده است.

دلیلش آن است که ورزشکاران برای گرفتن سهمیه بازیهای المپیک یا ارتقای امتیاز برای مسابقات جهانی، مجبور هستند در این بازی های مهم که به میزبانی آمریکا برگزار میشود شرکت کنند؛ ولی این کشور در سالهای اخیر به بسیاری از ورزشکاران ایرانی ویزا نداده و از طرفی اگر هم چنین ،شده سخت گیریهای فراوانی اعمال کرده است. البته نگاه آمریکا به ویزا ندادن به ورزشکاران ایران اصلا مشابه نیست و اغلب به دلایل مختلفی از جمله تحریم محل خدمت سربازی یا اظهار نظر علیه دولت آمریکا چنین اقدامی را در دستور کار قرار داده است ،کاراته ،کشتی تیروکمان دوومیدانی والیبال بولینگ و بیلیارد و…. رشتههایی هستند که ورزشکاران ایرانی در سالهای اخیر به دلیل صادر نشدن ویزای آمریکا از سفر به این کشور و حضور در مسابقات مربوطه بازمانده اند.

در قاره اروپا هم شرایط برای ورزشکاران ایرانی در سالهای اخیر چندان خوب پیش نرفته است همین یکی دو روز اخیر بود که خبر رسید کشوری مثل مجارستان هم حاضر نشده به کاراته کاهای ایرانی ویزا دهد. البته مجارستان پیشتر برای صدور ویزای تعدادی از کشتی گیران ایرانی هم سختگیری کرده و به آنها ویزا نداده‌اند.

اصولا بحث کشورهای اروپایی پیگیری سیاستهای آمریکا است. آنها به دلیل تحریمهای موجود از همکاری تمام و کمال با ورزشکاران ایرانی سر باز میزنند این طور میشود که کشورهایی مثل مجارستان یا حتی یونان از صدور ویزا برای تعدادی از ورزشکاران ایرانی طفره میروند یونان نه تنها برای کشتی گیران ایرانی بلکه برای اعضای تیم ملی شمشیربازی سابر زنان ایران نیز ویزا صادر نکرده است.

آلبانی هم از آن دست کشورهای کوچک اروپایی است که در برهه ای از صدور ویزا برای کشتی گیران ایرانی سر باز زده است. در بین همین کشورها نام اتریش هم دیده میشود که از صدور ویزا برای نمایندگان ورزش ناشنوایان ایران خودداری کرده است.

در بین کشورهای مطرح اروپایی هم نام سه کشور انگلیس، فرانسه و ایتالیا دیده میشود انگلیس ویزای مشکات الزهرا صفی برای تنیس و ویزای تیم ملی تکواندو را برای حضور در رقابتهای گرندپری منچستر صادر نکرد فرانسه مانع از اعزام نمایندگان گلف ایران به مسابقات جهانی این کشور شد و ایتالیا هم با صادر نکردن ویزا برای کاروان ورزش کارگری ایران جنجال زیادی به راه انداخت این در حالی است که این کشور پیشتر ویزای داور تیراندازی با کمان ایرانی را هم برای حضور در ایتالیا صادر نکرده بود البته فهرست کشورهای اروپایی که برای ورزشکاران ایرانی ویزا صادر نکرده اند، از این هم طولانی تر است ولی به نظر میرسد تعدادی از آنها نه مشابه با دیگران بلکه به دلیل کمبود مدرک یا دیر اقدام کردن برای اخذ ویزا مانع از سفر ورزشکاران ایرانی شده اند. داستان صادر نشدن ویزای بلژیک برای دوچرخه سواران ایرانی یا شایعه صادر نشدن ویزا برای فوتسال ناشنوایان از طرف روسیه در این مقوله میگنجد.

اتفاق عجیب تر برای ورزش و ورزشکاران ایرانی اینکه صادر نشدن ویزا برای آنها فقط مربوط به آمریکا و اروپا نمیشود و کشورهایی در سه قاره دیگر هم وجود دارند که گاهی به دلایل مختلفی از صدور ویزا برای ورزشکاران ایرانی خودداری کرده اند. در آفریقا نام مصری ها دیده میشود که از صدور ویزا برای تیراندازان ایرانی خودداری کردند در اقیانوسیه هم استرالیا وجود دارد که به بهانه احتمال ،پناهندگی، قید صدور ویزا برای ژیمناستهای ایرانی را زد.

اما از همه عجیب تر قاره آسیا است سنگاپور پیش از این برای بسکتبال سه نفره ایران ویزا صادر نکرده است اسم عربستان هم که به تازگی به این فهرست اضافه شده و این کشور در روزهای اخیر ابتدا از صدور ویزا برای کاراته کاهای ایرانی خودداری کرد ولی بعد از رایزنی این کشور ویزای ورزشکاران ایرانی را صادر کرد. بدیهی است که چنین شرایطی شایسته ورزشکاران ایرانی نیست. اگرچه آنها ظاهرا قربانی سیاست در این موضوع شدهاند ولی شایسته است مسئولان ورزش ایران فکری جدی به حال این پرونده کنند. هستند تعدادی از ورزشکاران ایرانی که به دلیل همین موارد رفتن را به ماندن ترجیح داده اند. آنها اعتقاد دارند عمر حرفه ای یک ورزشکار کوتاه است و اگر قرار باشد فرصت حضور در تورنمنتهای این کشورها را از دست بدهند، شانس حضور در تورنمنتهای مهم تر از جمله بازیهای المپیک را از دست میدهند پس بهترین راه به جای فرار از پذیرش واقعیت بالابردن رایزنی دیپلماتیک در سطح جهانی است؛ آن هم نه با مدیران ریز و خرد بلکه با مذاکره با مدیرانی عالی که بتوانند تأثیر و نفوذ لازم را داشته باشند.

روزنامه مردم سالاری به بحث عبور ایران از تحریم‌های تسلیحاتی پرداخت و نوشت:

تحریم های تسلیحاتی ایران پس از ۲ دهه رسما لغو شد. اتفاقی که میتواند به طور جدی در صدد توسعه دیپلماسی و تعاملات دفاعی دو و چندجانبه و مشارکت فعال در ترتیبات امنیتی، تسلیحاتی منطقه ای و بینالمللی باشد. حالا هیچ مانع حقوقی و بین المللی بر سر راه ایران برای خرید و فروش تسلیحات وجود ندارد وضعیت برجام با نوع رفتار آمریکا چشم انداز مشخصی ندارد اما توافق برای اقدام مشترک حالا یک ثمره جدید داده است. محدودیتهای نظامی و تسلیحاتی ایران از آن رو وضع شده بود که آمریکا و کشورهای اروپایی با ادعاهای واهی و با اعمال نفوذ سیاسی و بین المللی برخی فعالیتهای نظامی ایران در گذشته را مرتبط با برنامه هسته ای ایران دانستند و تحریم های ظالمانه ای را در این حوزه به ایران تحمیل کردند شورای امنیت سازمان ملل در سال ۲۰۰۷ میلادی خرید و فروش سلاحهای متعارف را در ارتباط با ایران ممنوع کرد تانک جنگی خودروهای رزمی و زرهی توپخانه های سنگین هواپیماهای نظامی و جت های جنگنده، بالگردهای تهاجمی ناوهای جنگی انواع موشکهای کروز و بالستیک سامانههای موشکی و دفاع موشکی سکوهای پرتاب موشک، زیردریایی و قطعات یدکی مورد نیاز تسلیحات، آموزش استفاده و به کارگیری و البته تعمیر ادوات نظامی تامین مالی و خدمات مالی برای خرید و فروش موارد یاد شده همگی در تحریم شورای امنیت علیه ایران قرار داشت ایران نه اجازه آن را داشت که این اقلام را بخرد و نه اجازه داشت این ادوات را در صورت تولید داخلی به فروش برساند. این تحریمها برقرار بود تا اینکه در روند مذاکرات هسته ای ۲۰۱۵ در وین میان ایران و ۱+۵، تحریمها مرتبط با صنعت نظامی ایران که به واسطه فعالیتهای هسته ای ایران تحریم شده بودند نیز مورد بحث قرار گرفت چون دلیل تحریمهای تسلیحاتی اختلاف بر سر برنامه هسته ای ایران بود تیم مذاکراتی ایران بر رفع این تحریم ها در چارچوب توافق هسته ای تاکید داشت. هر چند این موضوع یکی از موضوعات اختلافی مهم در روند مذاکرات هسته ای در سال ۲۰۱۵ بود اما در نهایت دو طرف بر سر لغو تحریمهای تسلیحاتی متعارف و موشکی ایران توافق کردند و این توافق در برجام مورد توجه قرار گرفت و در قطعنامه ۲۲۳۱ نیز تصویب شد.

دبیرخانه شورای امنیت سازمان ملل با ارسال یادداشتی به کشورهای عضو سازمان ملل متحد، پایان رسمی مقررات بندهای ۳، ۴ و ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱، شامل آزمایش های موشکی محدودیت صادرات و واردات اقلام موشکی به ایران و همچنین تحریم های مربوط به توقیف اموال و ارائه خدمات مالی به افراد و نهادهای ایرانی تحت تحریم شورای امنیت را به اطلاع کشورها رسانده است. بر اساس مفاد ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱، این محدودیتها تا ۸ سال پس از اجرای برجام (۱۸) اکتبر (۲۰۲۳) ادامه داشت که نهایتا بامداد دیروز به وقت نیویورک و به صورت خودکار خاتمه یافت لغو محدودیتهای مذکور در حالی صورت می گیرد که طی سال های اخیر تلاشهای سیاسی و حقوقی گسترده ای از سوی آمریکا و کشورهای غربی برای اتهام زنی و اجماع سازی در جامعه جهانی به منظور بسترسازی برای تداوم این تحریم ها صورت پذیرفته بود که نهایتا با ناکامی سیاسی و حقوقی کشورهای غربی در بازگرداندن قطعنامه های قبلی شورای امنیت محدودیت های مذکور به صورت رسمی خاتمه یافت.

مضافا تغییرات مذکور نیز راس ساعت ۱۲:۰۰ نیمه شب در وب سایت سازمان ملل و فهرست یکپارچه تحریم های سازمان ملل اعمال گردیده است خانم رزماری دیکارلو، معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل همچنین در نامه ای جداگانه خطاب به نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران خاتمه مقررات مذکور و خروج افراد و نهادهای ایرانی از فهرست شورای امنیت را تایید کرده است.

در نامه دی کارلو آمده است: این افتخار را دارم که به بند ۷ (ب) قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵) و اقدامات محدود کننده مندرج در بندهای ۳، ۴ و ۶ (ج) و (د) پیوست ب آن قطعنامه اشاره کنم. بر اساس این مفاد اقدامات محدود کننده تحریم ها هشت سال پس از روز تصویب برنامه جامع اقدام مشترک یا تا زمانی که آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارشی ارائه کند مبنی بر اینکه همه مواد هسته ای در ایران در سطح صلح آمیز هستند، اعمال خواهد شد. از آنجایی که تصویب برجام در ۱۸ اکتبر ۲۰۱۵ رخ داد و هیچ گزارشی ارائه نشد، این دوره هشت ساله در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ به پایان رسید در نتیجه در ارتباط با بندهای ۶ (ج) و (د) قعطنامه ۲۲۳۱ دبیرخانه در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۳ نام ۲۳ فرد و ۶۱ نهاد مشمول اقدامات محدود کننده را از تارنمای شورای امنیت حذف کرد تغییرات مربوطه در فهرست تلفیقی شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز منظور شد. در متن سند دبیرخانه شورای امنیت به کشورهای عضو سازمان ملل نیز آمده است اقدامات محدود کننده مندرج در بندهای ۳ و۴ و ۶ (ج) و (د) پیوست ب قطعنامه ۲۲۳۱ هشت سال پس از روز تصویب برنامه جامع اقدام مشترک اجرا می شد. تصویب برجام در ۱۸ اکتبر ۲۰۱۵ رخ داد. در نتیجه در ارتباط با بندهای (۶(ج) و (د) قعطنامه ۲۲۳۱ دبیرخانه در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۳ نام ۲۳ فرد و ۶۱ نهاد مشمول اقدامات محدود کننده را از تارنمای شورای امنیت حذف کرد تغییرات مربوطه در فهرست تلفیقی شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز منظور شد. مهمترین موارد مربوط به سازمان ملل که در روز ۱۸ اکتبر به صورت خودکار لغو شدند شامل

-۱ ایران میتواند همه نوع فعالیت در ارتباط با موشکهای بالستیک که قابلیت حمل سلاح هسته ای دارند را انجام دهد کشورهای جهان دیگر مجبور نیستند قبل از انتقال برخی از موشکها پهپادها و فناوری های مرتبط به و از ایران از شورای امنیت مجوز دریافت کنند. ۳- کشورهای عضو سازمان ملل باید دارایی های افراد و نهادهای درگیر در برنامه های موشکی و هسته ای ایران را آزاد کنند. سایر تحریمهای بین المللی شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران پیشتر در روز اجرای برجام و متعاقبا محدودیت مربوط به تسلیحات متعارف و سبک وفق قطعنامه های شورای امنیت در اکتبر سال ۲۰۲۰ خاتمه یافته بود با لغو محدودیت های باقی مانده در روز ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳، تمام تحریم های مرتبط با افراد و نهادهای ایرانی در سازمان ملل خاتمه یافته است.

لازم به ذکر است به رغم نهایی شدن خاتمه این محدودیت ها روز گذشته کشورهای غربی در تلاشی رسانه ای و با صدور بیانیه گروه محدودی از کشورهای همسو تلاش کرده بودند در نهایی شدن فرآیند مذکور تشکیک کند که نهایتا صدور یادداشت رسمی سازمان ملل بر خاتمه محدودیتهای مذکور صحه گذاشته است. دولت جمهوری اسلامی ایران در بیانیه ای رسمی اعلام کرده است ادعای آمریکا و کشورهای اروپایی برای تداوم این محدودیتها در ظرفیت ملی به رغم خاتمه محدودیتهای بین المللی را ناقض ماده ۲۵ منشور ملل متحد ناظران بین المللی با توجه جنس روابط و همکاری های نظامی دولت ایران تداوم این محدودیت ها در ظرفیت ملی کشورهای غربی را اقدامی صرفا نمادین تلقی می کنند. اما نکته اینجاست که لغو تحریم های تسلیحاتی در مقطعی اتفاق میافتد که ایران در حوزه ساخت و تولید انبوه تجهیزات نظامی در ابعاد مختلف سبک و سنگین به درجه ای از خودکفایی و تبحر رسیده که میتواند به سرعت در منطقه و دنیا مطرح شود. از این رو حفظ این فرصت تاریخی و استفاده بهینه و عقلانی از آن ضروری است می داند.