کیوسک امروز؛ اولین موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا/ شکاف در ائتلاف دریایی آمریکا؟/ دستور توقیف اموال مرتبطین چای دبش/ انتظارات تورمی ویرانگرتر از تورم/ زمستان امسال نقطه عطف جنگ اوکراین

به گزارش فرانیوز، نگاهی داریم به عناوین و گزارشات چند روزنامه صبح کشور که در ادامه می خوانید؛

روزنامه جوان نوشت: اولین موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا امضا شداولین موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل کشور‌های روسیه، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس و مقامات پنج کشور عضو آن اتحادیه و کمیسیون اقتصادی اوراسیا، طی مراسمی در حاشیه اجلاس سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سنت‌پترزبورگ روسیه امضا شد. موافقت‌نامه تجارت آزاد، اولین و کامل‌ترین موافقت‌نامه تجاری ایران است که پس از حدود سه سال مذاکره و با توجه به تجربیات ناشی از اجرای موافقت نامه موقت بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به سرانجام می‌رسد.

پیش از این موافقت‌نامه‌ای تحت عنوان آزاد با سوریه منعقد شده بود که مفاد موافقت‌نامه و ماهیت آن عملاً با تجارت آزاد فاصله داشت. سایر توافقات ایران نیز موافقت‌نامه‌های ترجیحی با تعداد اقلام و عملکردی محدود بوده است. این موافقت‌نامه دارای کامل‌ترین و مفصل‌ترین متن توافق‌نامه تجاری ایران با ۱۱ فصل و یک ضمیمه مربوط به فهرست‌های کالایی دو طرف است.

فصول این موافقت‌نامه شامل: مقدمه، تجارت کالا، چاره‌کار‌های تجاری، اقدامات فنی، اقدامات بهداشتی، قواعد مبدأ، همکاری گمرکی، حل‌وفصل اختلافات، خرید دولتی، همکاری‌های بخشی (در حوزه‌های حمل‌ونقل، انرژی، صنایع خودرو، مناطق آزاد تجاری و بنگاه‌های کوچک و متوسط) و مقررات پایانی است و در ضمیمه آن کالا‌هایی که مشمول حذف تعرفه نمی‌شوند، مشخص شد‌ه‌اند.

مطابق این موافقت‌نامه تجارت آزاد، جهت افزایش تجارت فی‌مابین و گسترش همکاری‌ها، علاوه بر تسهیل تجارت و رفع موانع غیرتعرفه‌ای، تعرفه ورودی حدود ۸۷ درصد اقلام کالایی فی‌مابین حذف می‌شود.اتحادیه اقتصادی اوراسیا با ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت و واردات ۳۸۸ میلیارد دلاری از جهان بازاری بسیار بزرگ در نزدیکی ج. ا ایران محسوب می‌شود و افزایش مناسبات فیمابین امکان استفاده حداکثری از این ظرفیت و بازار بزرگ را برای کشورمان فراهم خواهد آورد.

با توجه به واردات قابل ملاحظه اوراسیا و به ویژه کشور روسیه از جهان با انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد فیمابین، پیش‌بینی می‌شود با افزایش سرمایه‌گذاری‌ها و تولیدات مشترک و فراهم آوردن زیرساخت‌های مناسب، تجارت فیمابین می‌تواند تا حدود ۳۰ میلیارد دلار افزایش یابد. عمده اقلام واردات ایران از اوراسیا شامل کالا‌های اساسی از جمله غلات، گندم و ذرت دامی می‌شود، هر چند طی سال‌های گذشته حداقل ۷۰‌درصد از تجارت فیمابین را محصولات کشاورزی تشکیل داده‌اند، از جمله در بخش صادرات ایران، ولی از تیر ماه سال ۱۴۰۱، کالا‌های صنعتی با ارزش افزوده بالا نیز وارد سبد صادراتی کشورمان به این اتحادیه شده و سهم محصولات صنعتی نیز در صادرات افزایش یافته است.

بیش از نیمی از کل صادرات جهان از امتیاز توافق‌های تجاری بهره می‌برند و استفاده کشورمان از چنین امتیازی به تسهیل و کاهش هزینه‌های تجارت و افزایش صادرات غیرنفتی، کاهش تعرفه‌های گمرکی، افزایش جذابیت‌های تجاری ایران برای تجار سایر کشور‌ها و ایجاد مسیر‌ها و سازوکار‌های ویژه برای تجارت اقلام راهبردی منجر می‌شود، با این حال سازمان توسعه تجارت به واسطه ضعف مدیریت، تاکنون نتوانسته است به صورت مطلوب از چنین امتیازی بهره‌مند شود. عقد موافقت‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل کشور‌های روسیه، قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان و بلاروس در دولت قبلی آغاز شد و تاکنون چندین دور مذاکره بین طرف‌های مختلف برگزار شده است.

اولین مرحله مذاکرات در سال ۱۳۹۷ با امضای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی به پایان رسید و در نتیجه آن توافق تجارت ترجیحی بین ایران و پنج کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا منعقد شد که از پنجم آبان ۱۳۹۸ اجرایی شده است. پس از آن مذاکرات برای تبدیل این موافقت‌نامه به موافقت‌نامه تجارت آزاد آغاز شد. در طول سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ تیم مذاکراتی ایران بیش از ۳۰ نشست مذاکراتی را با پنج کشور اوراسیایی به انجام رسانده است.

شش نشست از این ۳۰ نشست مذاکراتی به صورت حضوری و بقیه آن به صورت ویدئوکنفرانسی برگزار شده است. از دی ماه ۱۴۰۱ جلسات فرعی دیگری نیز جهت تکمیل فهرست‌های کالایی و موارد مربوط به متن موافقت‌نامه برگزار شد که آخرین آن در مهر ماه ۱۴۰۲ بود. پس از آن دو طرف نسبت به انجام هماهنگی‌های داخلی برای امضا و سپس تصویب آن اقدام کرده‌اند. پس از تصویب موافقت‌نامه بین پنج کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا به اجرا گذاشته خواهد شد.

بر اساس موافقت‌نامه تجارت آزاد یادشده، تعرفه گمرکی حدود ۸۷‌درصد اقلام در بازار اوراسیا برای صادرات ایران به صفر خواهد رسید و زمینه لازم را برای گسترش صادرات ایران فراهم خواهد کرد. محصولاتی که تعرفه آن‌ها در طرف اوراسیایی به صفر خواهد رسید در همه فعالیت‌ها و زیربخش‌های اقتصادی گسترده هستند، بنا بر این همه فعالان اقتصادی می‌توانند به زودی بدون پرداخت تعرفه گمرکی کالا‌های خود را به این بازار بزرگ صادر کنند. به طور مثال برخی بخش‌های اقتصادی که به میزان زیادی تعرفه آن‌ها تحت پوشش موافقت‌نامه قرار خواهد گرفت، به شرح جدول شماره یک است.

بعد از تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بسیاری از کشورها، تمایل خود را برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری با آن اتحادیه اعلام و مذاکرات را آغاز کرده‌اند. این اتحادیه به سرعت در حال امضای موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد با قطب‌های اقتصادی آسیاست. عملکرد آماری موافقت‌نامه مذکور طی سال اول اجرایی‌شدن آن، افزایش ۸۲‌درصدی صادرات در اقلام ترجیحی مشمول موافقت‌نامه را نسبت به زمان مشابه و بدون وجود موافقت‌نامه مذکور نشان می‌دهد. پس از انعقاد موافقت‌نامه تجارت ترجیحی، حجم تجارت کل فیمابین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است، به نحوی که در سال سوم اجرای موافقت‌نامه شاهد رشد ۶۳‌درصدی صادرات کشورمان به آن اتحادیه در مقایسه با مدت‌زمان مشابه قبل از اجرای موافقت‌نامه هستیم.

افزایش تجارت ایران و اوراسیا
آمار‌های گمرک نشان می‌دهد، در هشت ماهه امسال ۵ میلیون‌و۱۶۸هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیاردو۳۴۴میلیون‌و۱۰۰هزار دلار بین ایران و پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا تبادل شده که نسبت به مدت مشابه پارسال ۵/۳۳‌درصدی در وزن و ۱۴‌درصدی در ارزش افزایش داشته است. سهم صادرات ایران به کشور‌های عضو اتحادیه اوراسیا در هشت ماه نخست امسال ۲ میلیون‌و۷۷۸هزار تن کالا به ارزش یک‌میلیارد‌و۷۴میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۵‌درصد در وزن و ۲۰‌درصد در ارزش افزایش داشته است.

‌۲۰ درصد وزن و ۳۹‌درصد ارزش صادرات ایران به این اتحادیه محصولات کشاورزی، غذایی و دامی بود. واردات کالا از کشور‌های عضو اتحادیه اوراسیا هم از فروردین تا پایان آبان ماه ۲ میلیون‌و۳۹۰ هزار تن کالا به ارزش یک‌میلیاردو۲۷۰میلیون‌و۴۰۰‌هزار دلار بوده که در مقایسه با دوره مشابه پارسال با افزایش ۲۲‌درصدی در وزن و ۱۰‌درصدی در ارزش همراه بوده است. این آمار نشان می‌دهد تراز تجاری‌مان با چهار کشور ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان مثبت بوده و با روسیه منفی است.

موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اوراسیا برای اجرایی‌شدن نیازمند تصویب در مجلس شورای اسلامی و همچنین مجالس پنج کشور عضو اتحادیه اوراسیاست تا به مرحله اجرا برسد. پیش‌تر فرایند‌های مربوط به تصویب موافقت‌نامه موقت تعرفه ترجیحی ایران و کشور‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا بیش از یک سال به طول می‌انجامید، اما پیش‌بینی می‌شود فرایند‌های تصویب موافقت‌نامه تجارت آزاد چند ماه بیشتر طول نکشد، البته با توجه به آمادگی بیشتر کشور‌های طرف قرارداد برای ارتقای سطح مبادلات تجاری، به نظر می‌رسد در مدت‌زمان کمتری این اتفاق رخ دهد.

روزنامه اعتماد در گزارشی درباره شکاف در ائتلاف دریایی امریکا؟ نوشت:

عبور ۲۱ هزار شناور و ترانزیت ۵۷درصدی انرژی جهان از مسیر باب‌المندب، این منطقه را به یکی از مسیرهای انتقال کالا در جهان تبدیل کرده است، اما بعد از آغاز جنگ غزه، یمن مانع عبور کشتی‌های اسراییلی از این منطقه شده و اسراییل به‎ دنبال راه جایگزین است؛ مساله‌ای که باعث شده از ۱۵ دسامبر تاکنون، پنج شرکت کشتیرانی بین‌المللی فعالیت در دریای سرخ را متوقف کنند.

این تنگه آبی میان یمن و آفریقا، کمتر از کانال سوئز، اما به ‎همان اندازه حیاتی است. حجم عظیمی از نفت خام، گازوییل و سایر فرآورده‌های نفتی از خاورمیانه و هند از طریق این آب‌ها به ‎سمت اروپا و نفت روسیه از این مسیر به هند و چین حمل می‌شود.

برخی شرکت‌های بزرگ کشتیرانی طی روزهای گذشته حمل کالا و نفت از این تنگه را به خاطر حملات انصار‌الله متوقف کرده‌اند. آمار شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها نشان می‌دهد در ۱۱ ماهه سال جاری میلادی روزانه ۷.۸ بشکه نفت و محصولات نفتی از این تنگه عبور کرده که ۱۸درصد بیشتر از دور مشابه پارسال است.

علت امر، رشد خرید نفت روسیه توسط هند و چین، همچنین افزایش خرید نفت اتحادیه اروپا از کشورهای خاورمیانه است. در پی تشدید تنش‌ها در نوار غزه، نیروهای مسلح یمن اعلام کردند که تا زمان متوقف نشدن حملات علیه غزه، حملاتی را علیه رژیم صهیونیستی انجام خواهند داد و به ‎هیچ کشتی وابسته به آن اجازه تردد در آب‌های دریای سرخ و تنگه باب‌المندب را نمی‌دهند.

محمدعلی الحوثی، رییس جنبش انصارالله در رد هر نوع تجاوز رژیم صهیونیستی ضدملت فلسطین به عنصر مهمی در معادلات درگیری فعلی تبدیل شده و نیروهای مسلح یمن را از طریق مجموعه عملیات‌ها در دریای سرخ و تنگه باب‌المندب به یک بازیگر اساسی تبدیل کرده است.

به گفته او، ناوگان دریایی در دریای سرخ و تنگه باب‌المندب به جز برای کشتی‌های اسراییلی یا کشتی‌هایی که به‎ سمت سرزمین‌های اشغالی در حرکت باشند، برای سایر کشتی‌ها کاملا امن است. توقف هدف قرار گرفتن کشتی‌های اسراییلی همزمان با توقف جنایت‌ها و تجاوزات اسراییل به نوار غزه خواهد بود. همه گزینه‌ها روی میز است و من هیچ‎کدام از گزینه‌ها را در هیچ مقطع زمان و مکانی بر دیگری ترجیح نمی‌دهم، زیرا ما در درگیری نظامی به‌سر می‌بریم. امریکا و متحدانش در تلاش برای اتخاذ راه‌حلی جهت مقابله با انصار‌الله هستند. «لوید آستین»، وزیر دفاع امریکا در بیانیه‌ای ایجاد یک نیروی ضربت چندملیتی جدید برای انجام «عملیات نگهبان رفاه» را اعلام کرد.

برای مقابله با این مجموعه حملات بی‌سابقه، وزیر دفاع امریکا از شرکت‌کنندگان خواست به ابتکارات بین‌المللی به رهبری این کشور بپیوندند و با فرماندهی مرکزی نیروی دریایی امریکا و ۳۹  عضو نیروهای دریایی ترکیبی برای بازگرداندن امنیت در منطقه دریای سرخ همکاری کنند. وزیر امور خارجه امریکا، در هفته جاری، از ایجاد یک ائتلاف چندملیتی برای تامین امنیت دریای سرخ در میان افزایش حملات به کشتی‌های باری خبر داد. عملیات «نگهبان رفاه» نیروی دریایی امریکا، بریتانیا، بحرین، کانادا، فرانسه، ایتالیا، هلند، نروژ و سیشل را شامل می‌شود.

گفته می‎شود کشورهای استرالیا، ژاپن، سنگاپور، کره‌جنوبی، نیوزیلند، لیبریا و باهاما نیز در این ائتلاف مشارکت خواهند کرد. اینها کشورهایی هستند که تحت تاثیر اقدامات انصار‌الله قرار دارند.  یکی از این کشورهای مشارکت‌کننده در این ائتلاف یونان است که بنا به دستور آقای دندیاس وزیر دفاع ملی این کشور، یک ناوچه نیروی دریایی این کشور در ائتلاف بین‎المللی علیه انصار‌الله یمن به منطقه اعزام خواهد شد.

او مدعی شد یونان به‎ عنوان بخشی از عملیات بین‎المللی دریانوردی در دریای سرخ، یک ناوچه خود را برای شرکت در عملیات حفاظتی به منطقه اعزام خواهد کرد. به باور او، جامعه بین‎المللی با حداکثر چالش امنیتی در دریای سرخ و خلیج عدن مواجه است و حمله به کشتی‎های تجاری توسط گروه‎های مسلح، پهپادها و موشک‎ها تهدید بزرگی برای جان انسان‎ها، امنیت و ثبات بین‎المللی، اقتصاد جهانی و رفاه شهروندان است. یونان کشوری است که دارای بزرگ‎ترین ناوگان دریایی است و منافع اصلی خود را در حفظ آزادی خطوط دریایی و حفاظت از جان ملوان‎ها می‎داند.

اداره دریایی گارد ساحلی یونان توصیه‎هایی برای کشتی‎هایی که با پرچم یونان در حرکت هستند صادر کرده و از آنها خواسته است از ورود به آب‎های یمن خودداری کنند. حزب کمونیست یونان با انتشار بیانیه‎ای مخالفت خود با اعزام ناوچه به دریای سیاه را ابراز نمود و آن‎ را به‎ عنوان مداخله عمیق‎تر این کشور در طرح‎های امپریالیستی جهت حمایت از سیاست جنایتکارانه دولت اسراییل توصیف کرد.

در بیانیه این حزب آمده است: «ارسال ناوچه فوق و مشارکت کشتی‏های یونانی در دیگر ماموریت‎های جاری در شرق مدیترانه و نقاط دیگر در چارچوب ناتو، اثبات می‎کند که هدف واقعی تهیه کشتی‎های جنگی و دیگر برنامه‎های تسلیحاتی که مردم یونان هزینه آنها را پرداخت می‎کنند، چیست. کشتی‎های یونانی و دیگر واحدهای نظامی کشور در ماموریت‎هایی که ربطی به دفاع از کشور و حفاظت از مرزهای آن ندارد، کاری ندارند. حزب کمونیست یونان بارها سیاست دفاعی این کشور و همراهی آتن با ناتو را محکوم کرده و خواستار عدم حضور این کشور در ائتلاف‎های دفاعی به‎ همراه امریکا شده است.

این حزب که در جریان بحران غزه مواضع بسیار شفافی داشته، خواستار توقف هرگونه همکاری اقتصادی، سیاسی و نظامی با کشور جنایتکار اسراییل و شناسایی کشور مستقل فلسطینی در پارلمان یونان است.  اسپانیا مشارکت اتحادیه اروپا در ائتلاف دریایی چندملیتی در دریای سرخ به رهبری امریکا را که با ادعای تضمین آزادی ناوبری و حفاظت از کشتی‌ها در دریای سرخ تشکیل شده را وتو کرد.

مادرید، در ابتدا می‌خواست کل اتحادیه اروپا در این ماموریت شرکت کند، اما کمیته سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا در نشست اضطراری روز ۲۰ دسامبر، با اتفاق آرا موافقت خود را با مشارکت اتحادیه اروپا در این ابتکار با گسترش «عملیات آتلانتا» اعلام کرد. مادرید موضع خود را تغییر داد و در نشست کارگروه مشاوران اتحادیه اروپا در امور بین‌الملل این تصمیم را وتو کرد. 

روزنامه کیهان نوشت: دستور توقیف اموال مرتبطین چای دبش صادر شد 

گمرک شهید رجایی بندرعباس طی ابلاغیه‌ای دستور توقیف اموال مرتبطین با چای دبش را صادر کرد. به گزارش، خبرگزاری تسنیم، معاون حقوقی حوزه نظارت گمرکات استان هرمزگان طی ابلاغیه به اداره‌ کل بنادر خواستار توقیف اموال و محموله‌های مرتبط با پرونده چای دبش شد.

در این ابلاغیه آمده است: «با عنایت به ابلاغیه‌های صادره از سوی اجرای احکام سازمان ثبت اسناد و املاک کشور خواهشمند است دستور فرمایید چنانچه اموالی به نام اشخاص جدول ذیل در آن منطقه ویژه موجود می‌باشد، مراتب به‌قید فوریت بررسی و ضمن اعلام نتیجه به این اداره‌کل نسبت به توقیف آن اقدام لازم معمول نمایند.

شایان ذکر است تا زمان ابلاغ و اعلام رفع توقیف چنانچه کالایی متعلق به نامبردگان وارد و قبض انبار الکترونیک برای آن صادر گردد، در صورت شمول موضوع با مفاد این نامه ضمن توقیف موضوع را به گمرک اعلام دارند.» گفتنی است، هلدینگ و شرکت چای دبش در طول پنج سال (ابتدای ۱۳۹۷ تا انتهای ۱۴۰۱) بابت واردات چای و خرید ماشین‌آلات و تجهیزات مربوطه با ابزارهای مختلف، جمعا سه میلیارد و ۲۲۸ میلیون دلار ارز نیمایی دریافت کرده که درباره بخشی از این مبلغ تخلفاتی صورت گرفته است.

شرکت دبش، از این رقم یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار ارز نیمایی، برای واردات چای دریافت کرده است. اگر قیمت ارز نیمایی در سال‌‌های ۹۷ تا ۱۴۰۱ را به طور متوسط ۲۴ هزار تومان لحاظ کنیم و قیمت ارز آزاد را متوسط ۲۸ هزار تومان در نظر بگیریم و با فرض اینکه این شرکت ۱۰۰ درصد ارزهای دریافتی را در بازار فروخته باشد کل تخلف ارزی رخ داده برای واردات چای حدود شش هزار میلیارد تومان است.

البته این عدد با فرض فروش ۱۰۰ درصد ارز‌های نیمایی به قیمت آزاد در بازار به دست آمده است.  اتهامات مدیرعامل دبش اتهام اکبر رحیمی؛ مدیرعامل چای دبش در موضوع صادرات صوری چای و واردات چای بی‌کیفیت‌ و درجه دو ‌است که این موضوع مشمول جریمه است. ‌

طبق قانون هر کالای قاچاقی سه برابر ارزش گمرکی آن جریمه می‌شود. ‌طبق محاسبه بالا، کل تخلف ارزی رخ داده دبش برای واردات «چای» حدود شش هزار میلیارد تومان است. بررسی‌‌های‌ صورت گرفته هم نشان می‌دهد‌ عدد وثیقه برای اکبر رحیمی؛ مدیرعامل چای دبش، معادل همین میزان‌ است.

از سوی دیگر هلدینگ چای دبش، در‌ جاده مخصوص کرج و همچنین وردآورد، کارخانه‌های بزرگی دارد که ارزش روز آن به مجموع بدهی اکبر رحیمی نزدیک است. همچنین بخشی محدود از ماشین‌آلاتی که با ارزهای نیمایی وارد شده، در حال حاضر موجود است که آنها هم باید قیمت‌گذاری شود و پیش‌بینی می‌شود بخش دیگری از این تخلف ارزی شرکت دبش از این محل جبران شود.

در حال حاضر یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از ارز دریافتی شرکت دبش، رفع تعهد نشده است که از این رقم، حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلارِ آن، هنوز چند ماه دیگر مهلت رفع تعهد دارد؛ یعنی چای دبش در موعد مقرر‌ ۲۰۰ میلیون دلار رفع تعهد نکرده که از زمان آن گذشته است. ‌

بنابر این گزارش، شرکت دبش بابت واردات چای، ماشین‌آلات و تجهیزات سه میلیارد و ۲۲۸ میلیون دلار ارز نیمایی از سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۱ دریافت کرد. با احتساب فاصله میانگین ارز نیمایی و بازار در این سال‌ها، همچنین تملک املاک، کارخانجاتِ این شرکت و ماشین‌آلاتی که دبش از محل ارزهای دریافتی وارد کرده است پیش‌بینی می‌شود بخش زیادی از تخلف ارزی شرکت جبران شود اما تخلف خروج ارز به بهانه صادرات و واردات چای بی‌کیفیت همچنان باقی است.

روزنامه تجارت در گزارشی با عنوان انتظارات تورمی ویرانگرتر از تورم نوشت:

تورم یکی از مهمترین چالشهای دولتها برای کنترل قیمت در بازارها و مانع پیشبرد برنامه های اقتصادی است. تورم بالا نه تنها برای مردم مشکل آفرین است بلکه عملکرد کل اقتصاد را تحت تاثیرقرارمی‌دهد.

در واقع در شرایط تورمی و افزایش قیمت کالاها و خدمات، فشار بیشتری به نیروی کار وارد شده و عدم هماهنگی دستمزدها با میانگین هزینه ها باعث می‌شود تا نیروی کار درخواست افزایش دستمزد داشته باشند و این افزایش دستمزد قدرت خرید آنها را بالا برده و تقاضای آنها را برای خرید کالا بالامی‌برد وصاحبان کسب و کارها نیز با افزایش قیمت‌ها به این تقاضا پاسخ می‌دهند، در واقع عامل این چرخه معیوب تورم است لذا کنترل تورم و مدیریت آن یکی از اهداف مهم دولت‌ها برای جلب رضایت مردم و اخذ مجدد رای اعتماد آنها برای تمدید دوره حکمرانی آنها بر سیاست و اقتصاد می باشد.

اما آیا اندازه گیری و کنترل تورم به تنهایی راه حل پایداری برای تثبیت قیمت‌ها و جلوگیری از جهش آن می باشد ؟ پاسخ به این سوال مستلزم بررسی واژه ی دیگری بنام انتظارات تورمی است که باعث چسبندگی طولانی مدت تورم به اقتصاد شده و نقش مهمی در اجرای موثر سیاست های پولی بانک مرکزی ایفا می‌کند والبته بلای جان دولت ها است.

در کشورهایی همچون ایران که پس انداز، آمیخته با فرهنگ مردم است، انتظارات تورمی رفتار اقتصادی مردم را تحت تاثیر قرارداده ومردم جهت حفظ ارزش پول پس انداز شده خود به سمت خرید کالاهای سرمایه ای سوق پیدا می‌کنند و باعث افزایش تورم در این بخش و سرایت آن به سایر قسمت ها میگردند.

آن بخش از پس انداز مردم که به دلیل انتظارات تورمی و حفظ ارزش پول از بانکها خارج شده و منتهی به خرید کالا نگردیده، باعث افزایش نقدینگی سرگردان در جامعه شده و در کنار سایر عوامل ایجاد کننده سفته بازی باعث تشدید آن میشود. علاوه بر مردم شرکت ها نیز تصمیمات قیمت گذاری را بر اساس انتظارات خود از تورم انجام میدهند.

تحقیقات تجربی اخیر نشان داده است انتظارات تورمی باعث میشود شرکتها قیمتهای خود را مداوم افزایش دهند لذا جهت کنترل تورم پیش از سایر اقدامات علمی و عملی که در علم اقتصاد به صراحت بیان شده باید به شناسایی ، بررسی ، کنترل و کاهش عوامل بوجود آورنده انتظارات تورمی پرداخته و جهت از میان برداشتن این عوامل تلاش کرد. اگر چه انتظارات تورمی مصرف کنندگان با توجه به عوامل جمعیتی ، اجتماعی و اقتصادی و افق زمانی متفاوت بوده و به طور مستقیم قابل مشاهده نیستند، اما بواسطه پاره ای از اقدامات همچون نظرسنجی از مصرف کنندگان در حوزه های خاص ، کسب و کارها و پیش بینی کنندگان حرفه ای و … می‌توان بخشی از عوامل را شناسایی و برای حل آنها برنامه ریزی کرد.

در این میان نظرسنجی از مصرف کنندگان و پیش بینی کنندگان حرفه ای نقش برجسته ای در شناسایی عوامل تشدید کننده انتظارات تورمی دارد. به طور مثال نتایج نظر سنجی از مصرف کنندگان طی یک دهه اخیر نشان داده است انتظار افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی برای دهک های بالای درآمدی جامعه ، تاثیری چندانی بر رفتار اقتصادی آنها نداشته اما در مقابل حتی شایعه افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی در دهک های پایین درآمدی نگرانی های عمیقی در آنها پدید آورده و به شدت رفتار اقتصادی آنها را متلاطم می نماید.البته در کنار شناسایی و بررسی عوامل تاثیر گذار در انتظارات تورمی ، باید نیم نگاهی نیز به میزان شوک ناشی از این انتظارات به بدنه جامعه داشته و حتی الامکان از این شوک ها جلوگیری کرده تا باعث تورم پایدار در جامعه نشود.

روزنامه هم‌میهن در گزارشی با عنوان زمستان امسال نقطه عطف جنگ اوکراین نوشت:

زمستان امسال ممکن است نقطه‌عطفی نظامی یا سیاسی در جنگ بین اوکراین و روسیه باشد. در میدان نبرد بن‌بست حاکم است، نوسانات متحدان اوکراین در ایالات متحده و اروپا در کمک به کی‌یف به وضوح مشهود است و تنش‌های سیاست داخلی در کی‌یف، همگی در کنار هم توانایی اوکراین را برای موفقیت در دفاع از خود در برابر حمله همه‌جانبه روسیه تهدید می‌کند. از این میان، مهم‌ترین عاملی که موفقیت اوکراین را تهدید می‌کند، تزلزل شرکای غربی در حمایت از این کشور است.

با توجه به اینکه نبردهای زمینی تا حد زیادی در وضعیت بن‌بست است و با توجه به سرما و برف، عملیات زمینی دشوار شده، اوکراین تنها به لحاظ هوایی می‌تواند در دفاع از خود فعال باشد. در ماه مه سال ۲۰۲۳، اوکراین بالاترین میزان رهگیری پهپادها و موشک‌های کروز را گزارش کرد.

زمستان گذشته، همانطور که داده‌های گردآوری‌شده از سوی مؤسسه بروکینگز نشان می‌دهد، روسیه شهرها و زیرساخت‌های انرژی اوکراین را با رگبار پهپادها و موشک‌ها تا فصل بهار بمباران کرد. سامانه‌های دفاع هوایی و موشکی که توسط متحدان اوکراین عرضه می‌شوند و همچنین مهارت‌های فنی اوکراینی‌ها، یک سیستم حفاظتی لایه‌بندی‌شده مناسب را در کی‌یف و سایر شهرهای بزرگ این کشور ساختاربندی کرده است.

با این حال، خسارت واردشده به اوکراین بالا بود و در برخی نقاط، حملات موفقیت‌آمیز روسیه به اهداف غیرنظامی مانند ایستگاه‌های قطار و رستوران‌ها باعث کشته شدن تعداد قابل‌توجهی از غیرنظامیان شد. زیرساخت‌های برق و گرمایش اوکراین که اهداف اصلی حملات روسیه هستند، تا میزان ۵۰ درصد موفقیت‌آمیز بودند. اگرچه مردم اوکراین همبستگی و عزم فوق‌العاده‌ای از خود نشان دادند، اما یک‌چهارم جمعیت این کشور، قبل از جنگ ترجیح دادند از کشورشان فرار کنند. بمباران روسیه در زمستان امسال تازه شروع شده است. اما مسکو ممکن است ذخایر تسلیحاتی خود را برای حملات مکرر و ایجاد یک باتلاق برای اوکراین و ایجاد شوک روانی بر کی‌یف، تشدید کند.

با نگاهی به صحنه نبرد، اینطور به نظر می‌رسد که روسیه قصد دارد در شهر آودیوکا در شرق اوکراین و اطراف باخموت پیشرفت نظامی داشته باشد. اوکراین همچنان امیدوار است که بتواند خطوط روسیه را در منطقه زاپرویژیا قطع کند و شاید پل زمینی را که مواضع روسیه در کریمه را به روسیه متصل می‌کند، تهدید کند.

امسال هیچ کدام از طرفین، در حملات خود خیلی خوب عمل نکرده‌‌اند. اوکراین با کمک حملات موشکی دوربرد توانسته است به نیروی دریایی روسیه آسیب برساند و نیروهای روسیه را از پایگاه خود در سواستوپل در کریمه به بندر نووروسیسک در روسیه عقب براند. با این حال، دریای سیاه همچنان فضایی مورد مناقشه باقی مانده است.

اروپایی‌ها که بیش از ۵۰ درصد کمک‌های غرب به اوکراین (بیش از نیمی از کمک‌های اقتصادی، کمی کمتر از نیمی از کمک‌های نظامی و مادی) را تامین می‌کنند، اکنون در تلاش برای حفظ حمایت قاطع خود از کی‌یف هستند. اوکراین در ژوئن سال ۲۰۲۲ به‌عنوان نامزد عضویت در اتحادیه اروپا پذیرفته شد.

به‌رغم مخالفت اعلام‌شده ویکتور اوربان، رئیس‌جمهور مجارستان با پذیرش رسمی مذاکرات عضویت در اتحادیه اروپا با اوکراین قبل از نشست شورای اتحادیه اروپا در ۱۴ تا ۱۵ دسامبر، رهبران اروپایی با موفقیت روند آغاز مذاکرات را به تصویب رساندند. تصمیم برای آغاز مذاکرات الحاق اوکراین (و مولداوی) در ۱۴ دسامبر، مسیر را به سوی شکل دادن یک آینده اروپایی برای اوکراین تقویت می‌کند. با این حال، اوربان با بسته کمک مالی ۵۰ میلیارد یورویی (حدود ۶/۵۴میلیارد دلار) به کی‌یف، مخالفت کرد، درحالی‌که ۲۶ عضو باقی‌مانده اتحادیه اروپا با این کمک موافق بودند.

اکثر دولت‌های اروپایی که می‌دانند ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، تلاش می‌کند تا حداقل تا انتخابات ۲۰۲۴ ایالات متحده یک بازی طولانی به پیش ببرد، بودجه دفاعی خود را افزایش داده‌اند و به نظر مصمم هستند تا کمک‌های مالی و نظامی خود به اوکراین را حفظ کنند.

آلمان وعده داده است که کمک‌های خود را از ۴ میلیارد یورو به ۸ میلیارد یورو (تقریباً ۵/۴ تا ۷/۸میلیارد دلار) افزایش خواهد داد. این تصمیم دولت آلمان به‌رغم کسری بودجه این کشور اتخاذ شده است. اروپایی‌ها نیز امسال در ارسال سلاح‌های راهبردی مانند تانک‌ها و موشک‌های دوربرد به اوکراین از ایالات متحده پیشی گرفتند اما دولت پوپولیست اسلواکی اعلام کرده است با حمایت از اوکراین مخالف است. برنده راست‌گرا و تندرو انتخابات هلند نیز مخالف ارسال سلاح به اوکراین است اما این ممکن است اهمیت زیادی نداشته باشد، چراکه بیشتر انتقال‌های تسلیحات به اوکراین به‌طور جداگانه توسط کشورها انجام می‌شود و نه توسط بلوکی که همه در آن حق وتو دارند.

در ایالات متحده، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در تلاش است تا موافقت کنگره را برای درخواست تکمیلی خود جهت کمک ۶۱ میلیارد دلاری به اوکراین به دست آورد. این مبلغی است که ظاهراً تا سال ۲۰۲۴ در مورد اوکراین تعیین شده است؛ خطراتی که اوکراین را تهدید می‌کنند، زیاد است.

از این رو، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، ناگهان تصمیم گرفت در ماه دسامبر به واشنگتن سفر کند، زیرا ویکتور اوربان، رئیس‌جمهوری مجارستان نیز به واشنگتن سفر کرده تا با جمهوری‌خواهان در مورد چگونگی پایان دادن به حمایت نظامی از اوکراین گفت‌وگو کند.

فراتر از زمستان، نقاط عطف بسیاری در سال ۲۰۲۴ در انتظار جنگ اوکراین است. آیا اتحادیه اروپا قادر به تأمین بودجه اضافی برای کمک به اوکراین خواهد بود؟ آیا ناتو که به جشن هفتادوپنجمین سالگرد خود در تابستان آینده در واشنگتن نزدیک می‌شود، می‌تواند راهی بیابد تا به نحوی اوکراین را در نهادهای امنیتی غرب جا بیاندازد؛ حال چه از طریق عضویت در ناتو یا به روشی دیگر؟ آیا هر دو طرف درگیری قادر خواهند بود از بن‌بست نظامی سال ۲۰۲۳ خارج شوند؟ آیا پایگاه‌های صنعتی دفاعی و سیاسی غرب می‌توانند از پس روسیه برآیند؟

این سوال یک یا دو سال پیش مضحک به نظر می‌رسید اما اکنون بسیار واقعی به نظر می‌رسد. آیا جامعه بین‌المللی دارایی‌های روسیه را با هدف تامین مالی هزینه‌های بازسازی اوکراین مصادره می‌کند؟ و البته، رقابت ریاست‌جمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ چه تأثیری بر کل وضعیت خواهد داشت؟ در حال حاضر، بیش از همه نگاه‌مان باید به آسمان و نبردهای هوایی در اوکراین باشد و البته مراکز قدرت سیاسی در کشورهای مهم غربی را نیز باید زیر نظر داشته باشیم. اینها احتمالاً مهمترین میدان‌های این جنگ در زمستان ۲۰۲۴-۲۰۲۳ هستند.