نابودی گورستان تاریخی زرتشتیان اردکان به بهانه اجرای «طرح ملی مسکن»

به گزارش فرانیوز به نقل از خبرگزاری ایسنا، چند روزی است اهالی محله تاریخی و زرتشتی‌نشین شریف آباد اردکان و جمعی از فعالان گردشگری و میراث‌دوست این شهرستان و کشور، نگران نابودی «دخمه» یا همان گورستان تاریخی این شهرستان که به دخمه شریف آباد شهره است، هستند.

طی چند روز گذشته حریم و عرصه درجه یک محوطه تاریخی و ثبتی دخمه‌های شریف آباد اردکان در محاصره ماشین‌ها و ادوات حفاری و خاکبرداری است و گویا این محوطه را برای اجرای بخشی از طرح ملی مسکن در شهرستان اردکان تسطیح و آماده سازی می‌کنند.

با توجه به آشنایی و آگاهی نسبت به سیر اجرایی شدن این گونه طرح‌ها و لزوم اخذ مجوزهای چندگانه از مراجع ذی‌صلاح، باید گفت که اصولاً یا هیچ گونه استعلامی از این مراجع قانونی صورت نگرفته یا کارشناسان ارزیابی این موضوع، از ابتدایی‌ترین و بدیهی‌ترین آگاهی‌ها نسبت به قوانین و بایدها و نبایدها نسبت به این موقعیت بی‌اطلاع بودند و احتمال آخر این که اصلاً استعلامی صورت نگرفته و تنها از یک مرجع خاص و به صورت دستوری، این اتفاق هولناک روی داده است.

یک باستان‌شناس در مورد این تصمیم و جانمایی اشتباه اظهار کرد: بی‌تعارف باید عرض کنم که برخی اقدامات و تصمیمات، آنقدر غیرکارشناسی و غیراصولی هستند که نادرستی آنها «اظهر من الشمس» است و آثار و تبعات این قبیل تصمیمات نادرست می‌تواند تا سالها اثرات ناخوشایند خود را بجا بگذارد.

«محسن میرجانی ارجنان» ادامه داد: متاسفانه و شوربختانه این موضوع انتخاب و گزینش و مکان‌یابی طرح مسکن ملی به دلایل متعدد و در حوزه‌ها و علایق متنوع این کار ۱۰۰ درصد اشتباه و نادرست است و قطعاً باید جلوی آن گرفته شده و جبران مافات شود. 

وی تاکید کرد: متاسفانه و شوربختانه این موضوع انتخاب و گزینش و مکان یابی طرح مسکن ملی به دلایل متعدد و در حوزه ها و علایق متنوع این کار صددرصد اشتباه و نادرست است و قطعاً باید جلوی آن گرفته شده و جبران مافات شود. 

رئیس سابق پایگاه پژوهشی اردکان با اشاره به ابهامات این تصمیم اشتباه، گفت: بافت ژئومورفولوژیکی و زمین ریخت‌شناسی این محدوده گچ خالص است و به هیچ طریق، مناسب ایجاد شهرک مسکونی نیست چرا که اصلاً هیچ فضای سبز و روینده‌ای در این شوره زار قابلیت زندگی ندارد.

وی افزود: این اقدام غیرکارشناسی و غیراصولی در تراز و شخصیت و هیمنه یک شهرستان با نزدیک به ۶۰ سال سابقه فرمانداری و بروکراسی اداری منسجم و متخصص نیست و قطعاً شماتت و سرزنش خواهیم شد.

سرپرست سابق میراث فرهنگی شهرستان اردکان در ادامه تصریح کرد: با توجه به نزدیکی این طرح به یک مجموعه آرامستانی یک اقلیت مذهبی، قطعاً این موضوع در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی در بوق و کرنا خواهد شد و تحت عناوینی چون حقوق اقلیت‌ها، حقوق بشر و سایر موضوعات مرتبط، کشور را دچار تلاطم کرده و وجهه ملی کشورمان را به عنوان یک حوزه تمدنی چند هزار ساله که اقوام و طوایف مختلف با باورهای متفاوت مذهبی و دینی با هم در همزیستی مسالمت‌آمیز بوده و هستند را منقض و منزجر می‌کند.

این محقق حوزه میراث فرهنگی با اشاره این که مطمئناً مشاورانی بابت وجود چنینی بنای تاریخی که مربوط به دوره قاجاریه نیز هست، اهمیت موضوع را می‌دانسته‌اند، اظهار کرد: انجام این طرح به قمت نابودی یک سایت و محوطه جذاب معتبر تاریخی برای صنعت گردشگری اردکان، یزد و ایران منجر می‌شود چرا که مزارها، مقابر، قبه‌ها، بقعه‌ها، معابد و هرآنچه متعلق به باورهای مذهبی انسان‌ها نسبت به مرگ، از پیش از تاریخ تا به امروز است همواره یکی از موضوعات جذاب برای پژوهش و بازدید بوده است.

میرجانی در معرفی این مکان تاریخی نیز گفت: محله شریف آباد که دیر زمانی به روستای شریف‌آباد شهره بوده، از زمان‌های دور تاکنون نشانه‌ای از همزیستی مسالمت‌آمیز بین زرتشتیان و مسلمانان بوده است.

وی خاطرنشان کرد: در این منطقه زرتشتیان برای اموات خود از دخمه، دادگاه یا برج سکوت جهت اجرای مراسم استفاده می‌کردند و طی آن‌ از سالیان متمادی تا سال ۱۳۴۲، مردگان خود را منطبق بر اصول و آداب مذهبی خود و در مراسم ویژه‌ای در جایی قرار می‌دادند تا طعمه‌ی کرکس‌های کوه‌های اطراف شوند.

این محقق و پژوهشگر باستان‌شناسی تاکید کرد: در حقیقت دخمه تنها مکانی بود که برای متوفیان زرتشتیان استفاده می‌شد و دلیل استفاده از دخمه‌ها نیز برای آلودگی کمتر آب و خاک و هوا و آتش بوده است اما وقتی که شهرها بزرگتر شدند، این دخمه‌ها در محدوده شهر قرار گرفتند و باعث آلودگی هوا شدند لذا از آن پس، زرتشتیان برای این که آلودگی کمتری ایجاد شود، متوفیان خود را با تشریفاتی مخصوص به خاک هدایت می‌کنند.