شرایط اجتماعی و اقتصادی ایران و افزایش دو برابری سرچ کلمه «خودکشی»

به گزارش فرانیوز، روزنامه اعتماد روز یکشنبه ۱۹ شهریور به مناسبت روز جهانی پیشگیری از خودکشی گزارشی با استناد به بررسی داده‌های خودکشی از سوی پژوهشگران منتشر کرد.

این داده‌ها تاکید دارند که سرچ و کاربرد این کلمه در فضای مجازی و البته وقوع خودکشی در جامعه، ارتباط مستقیمی با شرایط اقتصادی و اجتماعی داشته است.

این آمار همچنین نشان می‌دهد که پس از اعتراضات سال ۹۶، اعتراضات آبان ۹۸، رکود اقتصادی و گسترش فقر پس از کووید-۱۹ در سال ۹۹ و فروکش کردن اعتراضات خیابانی خیزش انقلابی در فروردین ۱۴۰۲ خودکشی و صحبت از آن در ایران افزایشی چشم‌گیر داشته است.

اعتماد به نقل از محمدعلی سلطانی، پژوهشگر در حوزه روانشناسی شبکه‌های اجتماعی نوشت که داده‌های استخراج ‌شده از فضای مجازی نشان می‌دهند از ابتدای سال ۱۳۹۸ تا شهریور ۱۴۰۲ در متون خبری و خبرگزاری‌ها و رسانه‌های آنلاین ۶۱ هزار پست خبری از ۷۱۹ خبرگزاری در رابطه با خودکشی تولید شده است.

براساس این گزارش، میزان جست‌وجوی گوگل برای کلمه خودکشی دقیقا در زمانی که اعتراضات کشور نمود بیرونی کمتری داشت، یعنی در فروردین ۱۴۰۲ با افزایش روبه‌رو بوده است.

به نوشته اعتماد در همین زمان، کیومرث پوراحمد، کارگردان سرشناس سینمای ایران دست به خودکشی زد، اما با اینکه کاربران شبکه‌های اجتماعی درگیر مرگ خودخواسته او بودند، بیشترین سرچ‌های گوگل در مناطق محروم کشور اتفاق افتاد.

آماری که به گفته محمدعلی دادگسترنیا، مدیر آموزش و پژوهش شرکت لایف‌وب باید به آن حساس بود چراکه بررسی‌های او نشان می‌دهند میزان سرچ خودکشی در گوگل در فروردین ۱۴۰۲ نسبت به نیمه دوم سال ۱۴۰۱ افزایش بیش از دو برابری داشته است.

دادگسترنیا با توجه به داده‌های تحلیل عواطف که سامانه وب‌لایف می‌تواند از شبکه‌های اجتماعی استخراج کند، به اعتماد گفت که یکی از پررنگ‌ترین عاطفه‌هایی که در توییت‌های بعد از مرگ مهسا ژینا امینی دیده می‌شد، «انتظار» به امید زود محقق‌شونده‌ بود.

به گفته او، محقق نشدن این انتظار باعث «سرخوردگی بخشی از مردمی شد که در این زمینه تولید محتوا می‌کردند».

حمیدرضا کشاورز، پژوهشگر رسانه‌های اجتماعی و مدیرعامل شرکت لایف‌وب هم به اعتماد گفت که از روز قتل حکومتی مهسا امینی تا سه ماه پس از آن، ۶۸ درصد از کل محتوای توییتر فارسی، به این موضوع، حواشی و تبعات آن مرتبط بوده و ۷۷ درصد از کل حساب‌های کاربری، حداقل یک مطلب درباره آن منتشر کرده‌اند.

همچنین، آمار پیوستن کاربران به توییتر بعد از آن به‌طور چشمگیری صعودی شده و با افزایش ۲۶ برابری، از متوسط ۶۰۰ کاربر در روز به ۱۶ هزار کاربر در روز، در آن مقطع رسید.

اعتماد در بخشی دیگر از گزارش خود به روانشناسی شبکه‌های اجتماعی پرداخت و نوشت که محمدعلی سلطانی با بررسی مدل حافظه آنلاین کاربران ایرانی در بازه زمانی سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۲، توانسته است بر اساس داده‌ها میزان شادی و غم کاربران را اندازه‌گیری کند.

سلطانی در این بررسی آماری، روی خوداظهاری کاربران در رابطه با افسردگی، اضطراب و خودکشی در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های آنلاین ایران تمرکز کرده است.

به گفته او طی این چهار سال، در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر) یک میلیون پست در مورد اضطراب، ۵۷۵ هزار توییت در ارتباط افسردگی و ۴۱۹ هزار مطلب هم در مورد خودکشی منتشر شده است.

محتواهای تولید شده درباره این سه کلیدواژه، در مجموع از سوی یک میلیون و ۵۱۰ هزار کاربر توییت شده است.

سلطانی همچنین تاکید کرده است که در بازه زمانی کنکور و اعلام نتایج آن و رویدادهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، تولید محتوا درباره خودکشی، افسردگی و اضطراب افزایش می‌یابد.

این روزنامه همچنین به بررسی ترندهای خودکشی طی چهار سال اخیر و از شهریور ۱۳۹۸پرداخته است.

یکی از پرتکرارترین توییت‌ها با محتوای خودکشی مربوط به مرگ خودخواسته ناصر مرادی، پدر امیرحسین مرادی، دانشجوی نخبه زندانی در مهر ۱۳۹۹ است که ۲۵ هزار و ۵۰۶ توییت درباره آن تولید و منتشر شد.

تا پیش از قتل حکومتی مهسا امینی، بزرگ‌ترین پیک با بیش از ۲۵ هزار توییت متعلق به موضوع خودکشی پدر امیرحسین مرادی بود، اما در سال ۱۴۰۱ بزرگ‌ترین قله‌ها ساخته شدند؛ از جمله در دو مهر ۱۴۰۱که ۷۵ هزار و ۵۸۹ توییت در رابطه با محتوای خودکشی منتشر شد.

پیک بعدی ۱۵ مهرماه بود که روایت‌های حکومتی مبنی بر خودکشی سارینا اسماعیل‌زاده و نیکا شاکرمی، از نوجوانان معترض کشته‌شده در خیزش انقلابی باعث به وجود آمدن بالاترین ارتفاع نمودار با ۱۴۰هزار و ۹۹۴ توییت شد.

بر اساس گزارش اعتماد، از دی‌ ۱۴۰۱ موج‌ها به پایین گرایش دارند تا زمان مرگ خودخواسته کیومرث پوراحمد در ۱۴۰۲ که یک‌بار ۱۰ هزار توییت و بار دیگر ۱۲ هزار توییت را به خود اختصاص داد.

روزنامه اعتماد تیر امسال نیز در گزارشی بر اساس آمار رسمی منتشر شده از سوی فرماندهی انتظامی، نوشته بود که نرخ مرگ و میر ناشی از خودکشی ۵/۱ مورد به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است و بر اساس گزارش شاخص‌های عدالت اجتماعی، طی ۱۰ سال بیش از ۴۰ هزار مرگ ناشی از خودکشی ثبت شده است.

بر مبنای این گزارش، در فاصله سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹، هر سال به‌طور متوسط چهار هزار و ۱۸۳ نفر در ایران به دلیل خودکشی جانشان را از دست داده‌اند.

همچنین بر اساس گزارش شاخص‌های عدالت اجتماعی، طی ۱۰ سال بیش از ۴۰ هزار مرگ ناشی خودکشی از سوی نیروی انتظامی ثبت و ضبط شده که بیش از دو برابر کل آمار قتل در دهه ۱۳۹۰ با فراوانی کم‌تر از ۲۰ هزار نفر است.